Bó bột cẳng bàn chân được hiểu như thế nào? Bó bột cẳng bàn chân sẽ được chỉ định trong những trường hợp nào?

Nội dung chính

• Bó bột cẳng bàn chân được hiểu như thế nào?
• Bó bột cẳng bàn chân sẽ được chỉ định trong những trường hợp nào?
• Bó bột cẳng bàn chân sẽ chống chỉ định cho người bệnh trong trường hợp nào?

Bó bột cẳng bàn chân được hiểu như thế nào?

Bột cẳng bàn chân là một trong 42 quy trình kỹ thuật chuyên ngành Ngoại khoa - chuyên khoa Nắn chỉnh hình, bó bột ban hành kèm theo Quyết định 199/QĐ-BYT năm 2014.

Căn cứ theo tiểu mục I Mục 10 Quy trình kỹ thuật bột cẳng bàn chân ban hành kèm theo Quyết định 199/QĐ-BYT năm 2014 như sau:

10. BỘT CẲNG - BÀN CHÂN

I. ĐẠI CƯƠNG

- Bột Cẳng - bàn chân là loại bột được giới hạn bởi:

+ Phía trên: ở trước là cực dưới của lồi củ trước xương chầy (còn gọi lồi củ chầy), ở sau là dưới nếp gấp khoeo chừng 2 cm (để khi gối gấp, mép bột không gây đau cho da vùng khoeo).

+ Phía dưới là khớp bàn-ngón chân.

- Khi gẫy chỏm các xương bàn chân hoặc gẫy xương các ngón chân, nhiều khi người ta bó bột Cẳng - bàn chân ngắn (Bottine). Trong trường hợp này người ta thường làm đế bột dài hơn để đỡ toàn bộ các ngón chân. Bột Cẳng - bàn chân ngắn chỉ bó từ giữa cẳng chân trở xuống.

- Trong 1 số trường hợp khác, người ta bó bột Ôm gối (Sarmiento). Thực chất bột Ôm gối cũng là 1 loại bột Cẳng - bàn chân, nhưng bột được bó quá lên trên gối ở 3 phía: trước gối bột ôm lấy xương bánh chè, 2 bên gối bột ôm lấy 2 lồi cầu của xương đùi, phía sau gối được để ngỏ như bột Cẳng - bàn chân. Mục đích bột Ôm gối là khi người bệnh duỗi chân để đi thì gối được vững vàng, nhưng khi cần gấp chân thì gối vẫn gấp được thuận lợi. Bột Ôm gối thường ít khi rạch dọc.

- Tư thế cổ chân của bột Cẳng - bàn chân, Cẳng - bàn chân ngắn và Ôm gối đều là 90o (trừ 1 số tư thế đặc biệt có thể để cổ chân duỗi hoặc co quá 90o). Với gẫy Dupuytren: bó vẹo cổ chân vào trong, gẫy trật cổ chân vào trong: bó vẹo ngoài.

...

Theo đó, bó bột cẳng bàn chân là loại bột được giới hạn bởi:

+ Phía trên: ở trước là cực dưới của lồi củ trước xương chầy (còn gọi lồi củ chầy), ở sau là dưới nếp gấp khoeo chừng 2 cm (để khi gối gấp, mép bột không gây đau cho da vùng khoeo).

+ Phía dưới là khớp bàn-ngón chân.

- Khi gẫy chỏm các xương bàn chân hoặc gẫy xương các ngón chân, nhiều khi người ta bó bột Cẳng - bàn chân ngắn (Bottine).

Trong trường hợp này người ta thường làm đế bột dài hơn để đỡ toàn bộ các ngón chân.

Bột Cẳng - bàn chân ngắn chỉ bó từ giữa cẳng chân trở xuống.

- Trong 1 số trường hợp khác, người ta bó bột Ôm gối (Sarmiento). Thực chất bột Ôm gối cũng là 1 loại bột Cẳng - bàn chân, nhưng bột được bó quá lên trên gối ở 3 phía: trước gối bột ôm lấy xương bánh chè, 2 bên gối bột ôm lấy 2 lồi cầu của xương đùi, phía sau gối được để ngỏ như bột Cẳng - bàn chân.

Mục đích bột Ôm gối là khi người bệnh duỗi chân để đi thì gối được vững vàng, nhưng khi cần gấp chân thì gối vẫn gấp được thuận lợi.

Bột Ôm gối thường ít khi rạch dọc.

- Tư thế cổ chân của bột Cẳng - bàn chân, Cẳng - bàn chân ngắn và Ôm gối đều là 90o (trừ 1 số tư thế đặc biệt có thể để cổ chân duỗi hoặc co quá 90o).

Với gẫy Dupuytren: bó vẹo cổ chân vào trong, gẫy trật cổ chân vào trong: bó vẹo ngoài.

Thủ thuật bó bột (Hình từ Internet)

Bó bột cẳng bàn chân sẽ được chỉ định trong những trường hợp nào?

Căn cứ theo tiểu mục II Mục 10 Quy trình kỹ thuật bột yếm ban hành kèm theo Quyết định 199/QĐ-BYT năm 2014 như sau:

10. BỘT CẲNG - BÀN CHÂN

...

II. CHỈ ĐỊNH

1. Gẫy các xương ở vùng cổ chân (gẫy 1 hoặc nhiều mắt cá, xương sên, xương gót, các xương khác thuộc khối tụ cốt ở cổ chân).

2. Gẫy các xương bàn chân, ngón chân.

3. Chấn thương, bong gân, tổn thương dây chằng, bao khớp cổ chân.

4. Viêm nhiễm vùng cổ chân (viêm, lao).

5. Nắn chỉnh các dị tật (chân khoèo, co gân Achille...).

6. Sau phẫu thuật vùng cổ chân (tạo hình, kết hợp xương không đủ vững, mổ làm cứng khớp, mổ chỉnh khoèo...).

7. Gẫy kín, gẫy hở độ 1, gẫy hở độ 2 trở lên đã được phẫu thuật.

8. Gẫy xương di lệch, nhưng tình trạng toàn thân không cho phép, từ chối mổ.

...

Như vậy, bó bột cẳng bàn chân sẽ được chỉ định trong những trường hợp như trên.

Bó bột cẳng bàn chân sẽ chống chỉ định cho người bệnh trong trường hợp nào?

Căn cứ theo tiểu mục III Mục 10 Quy trình kỹ thuật bột yếm ban hành kèm theo Quyết định 199/QĐ-BYT năm 2014 như sau:

10. BỘT CẲNG - BÀN CHÂN

...

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

1. Gẫy hở độ II trở lên.

2. Có tổn thương mạch máu, thần kinh, hoặc hội chứng chèn ép khoang.

...

Theo đó, bó bột cẳng bàn chân sẽ chống chỉ định cho người bệnh như:

- Gẫy hở độ II trở lên.

- Có tổn thương mạch máu, thần kinh, hoặc hội chứng chèn ép khoang.

Như vậy, những trường hợp này có thể sẽ không được thực hiện thủ thuật.