Chi nhánh doanh nghiệp Nhà nước có cần phải tiến hành cổ phần hóa hay không? Điều kiện để doanh nghiệp Nhà nước thực hiện cổ phần hóa gồm những điều kiện nào?

Nội dung chính

• Điều kiện để doanh nghiệp Nhà nước thực hiện cổ phần hóa gồm những điều kiện nào?
• Doanh nghiệp Nhà nước thực hiện cổ phần hóa bằng những hình thức nào?
• Chi nhánh doanh nghiệp Nhà nước có cần phải tiến hành cổ phần hóa hay không?

Điều kiện để doanh nghiệp Nhà nước thực hiện cổ phần hóa gồm những điều kiện nào?

Căn cứ Điều 4 Nghị định 126/2017/ND-CP (sửa đổi bởi điểm a, điểm b khoản 2 Điều 1 Nghị định 140/2020/NĐ-CP và khoản 2 Điều 6 Nghị định 140/2020/NĐ-CP) quy định về điều kiện cổ phần hóa như sau:

"Điều 4. Điều kiện cổ phần hóa

1. Các doanh nghiệp quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 2 Nghị định này thực hiện cổ phần hóa khi đảm bảo các điều kiện sau:

a) Không thuộc diện Nhà nước cần nắm giữ 100% vốn điều lệ. Danh mục doanh nghiệp thuộc diện Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ do Thủ tướng Chính phủ quyết định trong từng thời kỳ;

b) Sau khi đã xử lý tài chính và đánh giá lại giá trị doanh nghiệp theo quy định tại Chương II và Chương III Nghị định này mà giá trị thực tế doanh nghiệp bằng hoặc lớn hơn các khoản phải trả;

c) Đối với doanh nghiệp thuộc đối tượng sắp xếp lại, xử lý nhà đất theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công phải có phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc phạm vi sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.

Đối với các công ty nông, lâm nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, ngoài phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đối với diện tích đất phi nông nghiệp đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công phải có phương án sử dụng đất đối với diện tích đất nông nghiệp đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định tại Nghị định số 118/2014/NĐ-CP ngày 17 tháng 12 năm 2014 của Chính phủ về sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp và các văn bản sửa đổi, bổ sung, thay thế.

2. Các doanh nghiệp sau khi đã được xử lý tài chính và xác định lại giá trị doanh nghiệp theo quy định tại Chương II và Chương III Nghị định này mà giá trị thực tế doanh nghiệp thấp hơn các khoản phải trả thì cơ quan đại diện chủ sở hữu chỉ đạo doanh nghiệp phối hợp với Công ty Mua bán nợ Việt Nam và các chủ nợ của doanh nghiệp xây dựng phương án mua bán nợ đảm bảo tính khả thi và hiệu quả để tái cơ cấu doanh nghiệp hoặc chuyển sang thực hiện các hình thức chuyển đổi khác theo quy định của pháp luật.

3. Nhà nước không cấp thêm vốn để cổ phần hóa, kể cả các doanh nghiệp theo quy định của Thủ tướng Chính phủ về ban hành tiêu chí, danh mục, phân loại doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ khi thực hiện cổ phần hóa thuộc diện Nhà nước nắm giữ trên 50% tổng số cổ phần."

Theo đó, để tiến hành cổ phần hóa thì doanh nghiệp phải đảm bảo không thuộc diện Nhà nước cần nắm giữ 100% vốn điều lệ; sau khi đã xử lý tài chính và đánh giá lại giá trị doanh nghiệp theo quy định tại Chương II và Chương III Nghị định này mà giá trị thực tế doanh nghiệp bằng hoặc lớn hơn các khoản phải trả. Trường hợp doanh nghiệp thuộc đối tượng sắp xếp lại, xử lý nhà đất theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công phải có phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc phạm vi sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.

Chi nhánh doanh nghiệp Nhà nước có cần phải tiến hành cổ phần hóa hay không?

Doanh nghiệp Nhà nước thực hiện cổ phần hóa bằng những hình thức nào?

Căn cứ Điều 5 Nghị định 126/2017/NĐ-CP quy định về hình thức cổ phần hóa như sau:

"Điều 5. Hình thức cổ phần hóa

1. Giữ nguyên vốn nhà nước hiện có tại doanh nghiệp, phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ.

2. Bán một phần vốn nhà nước hiện có tại doanh nghiệp hoặc kết hợp vừa bán bớt một phần vốn nhà nước vừa phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ.

3. Bán toàn bộ vốn nhà nước hiện có tại doanh nghiệp hoặc kết hợp vừa bán toàn bộ vốn nhà nước vừa phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ."

Như vậy, khi doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa thì áp dụng 03 hình thức theo quy định vừa nêu trên.

Chi nhánh doanh nghiệp Nhà nước có cần phải tiến hành cổ phần hóa hay không?

Việc thực hiện cổ phần hóa như thế nào là theo phương án đã được phê duyệt. Việc cổ phần hóa tổng công ty không có nghĩa là chi nhánh cũng được cổ phần hóa theo. Chi nhánh chưa được cổ phần hóa vì sau khi cổ phần hóa công ty thì chi nhánh vẫn là đơn vị trực thuộc của công ty.

Căn cứ theo Điều 2 Nghị định 126/2017/NĐ-CP (sửa đổi bởi khoản 2 Điều 6 Nghị định 140/2020/NĐ-CP) quy định về đối tượng áp dụng như sau:

"Điều 2. Đối tượng áp dụng

1. Cơ quan đại diện chủ sở hữu

2. doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ bao gồm:

a) Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ là công ty mẹ của Tập đoàn kinh tế, Công ty mẹ của Tổng công ty nhà nước (kể cả Ngân hàng Thương mại nhà nước), Công ty mẹ trong nhóm công ty mẹ - công ty con.

b) Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên độc lập do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.

c) Doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ chưa chuyển thành công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên.

3. Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ (sau đây gọi tắt là doanh nghiệp cấp II).

4. Cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan trong việc chuyển doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần."

Theo quy định trên thì đối tượng cổ phần hóa không có quy định về chi nhánh nên trường hợp chi nhánh doanh nghiệp Nhà nước này không thể tiến hành cổ phần hóa.