Có được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi không có giấy tờ về quyền sử dụng đất không? Và điều kiện để được cấp trong trường hợp này là gì?

Nội dung chính

• Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là gì?
• Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi có giấy tờ về quyền sử dụng đất được quy định như thế nào?
• Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất được quy định như thế nào?

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là gì?

Căn cứ theo khoản 16 Điều 3 Luật Đất đai 2013 giải thích từ ngữ "giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất" như sau:

"16. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất."

Trước ngày 10/12/2009 chúng ta thường thấy hai loại giấy là (1) giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (thường gọi sổ đỏ) và (2) giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở (thường gọi là sổ hồng).

Tuy nhiên, ngày 10/12/2009, Nghị định 88/2009/NĐ-CP (hiện nay đã hết hiệu lực) của Chính phủ có hiệu lực đã quy định thống nhất hai loại giấy nêu trên thành một loại giấy chung có tên gọi: giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (gọi chung là giấy chứng nhận quyền sử dụng đất).

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Hình từ Internet)

Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi có giấy tờ về quyền sử dụng đất được quy định như thế nào?

Căn cứ theo Điều 100 Luật Đất đai 2013 và Điều 18 Nghị định 43/2014/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 16, khoản 17 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP), nếu có hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ổn định mà có một trong các loại giấy tờ được liệt kê theo quy định trên thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Cụ thể sẽ được chia ra thành các trường hợp nhỏ sau đây:

Trường hợp 1: Giấy tờ về quyền sử dụng đất đứng tên mình

Cụ thể, nếu hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ổn định mà có một trong các loại giấy tờ sau đây thì sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và không phải nộp tiền sử dụng đất:

- Những giấy tờ về quyền được sử dụng đất trước ngày 15/10/1993 do cơ quan có thẩm quyền cấp trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tạm thời được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp hoặc có tên trong sổ đăng ký ruộng đất, sổ địa chính trước ngày 15/10/1993.

- Giấy tờ hợp pháp về thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất hoặc tài sản gắn liền với đất; giấy tờ giao nhà tình nghĩa, nhà tình thương gắn liền với đất.

- Giấy tờ chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua bán nhà ở gắn liền với đất ở trước ngày 15/10/1993 được UBND cấp xã xác nhận là đã sử dụng trước ngày 15/10/1993.

- Giấy tờ thanh lý, hóa giá nhà ở gắn liền với đất ở; giấy tờ mua nhà ở thuộc sở hữu nhà nước theo quy định của pháp luật.

- Giấy tờ về quyền sử dụng đất do cơ quan có thẩm quyền thuộc chế độ cũ cấp cho người sử dụng đất như: bằng khoán điền thổ; văn tự mua bán nhà ở; giấy phép cho xây cất nhà ở;… được quy định tại Điều 15 Thông tư 02/2015/TT-BTNMT.

- Các loại giấy tờ khác được xác lập trước ngày 15/10/1993 như: sổ mục kê đất, sổ kiến điền lập trước ngày 18/12/1980; biên bản xét duyệt của Hội đồng đăng ký ruộng đất cấp xã xác định người đang sử dụng đất là hợp pháp… được quy định chi tiết tại Điều 18 Nghị định 43/2014/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 16, khoản 17 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP).

Trường hợp 2: Có giấy tờ về quyền sử dụng đất nhưng giấy tờ đó ghi tên người khác

Theo khoản 2 Điều 100 Luật Đất đai 2013, hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có một trong các loại giấy tờ như trên mà trên giấy tờ đó ghi tên người khác được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nếu có đủ các điều kiện sau:

- Có giấy tờ về việc chuyển quyền sử dụng đất (như hợp đồng, văn tự chuyển nhượng quyền sử dụng đất) có chữ ký của các bên có liên quan, nhưng đến trước ngày 01/7/2014 chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền sử dụng đất .

- Đất không có tranh chấp.

Đối với trường hợp này không phải nộp tiền sử dụng đất.

Trường hợp 3: Hộ gia đình, cá nhân được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nếu được sử dụng đất theo:

- Bản án hoặc quyết định của Tòa án nhân dân,

- Quyết định thi hành án của cơ quan thi hành án,

- Văn bản công nhận kết quả hòa giải thành,

- Quyết định giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã được thi hành.

Lưu ý: Trường hợp chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính thì phải thực hiện theo quy định của pháp luật.

Trường hợp 4: Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất được Nhà nước giao, cho thuê đất từ ngày 15/10/1993 đến ngày 01/7/2014 mà chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì được cấp;

Lưu ý: Trường hợp chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính thì phải thực hiện.

Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất được quy định như thế nào?

Theo Điều 101 Luật Đất đai 2013, hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất và không có giấy tờ về quyền sử dụng đất vẫn được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cụ thể:

Trường hợp 1: Không phải nộp tiền sử dụng đất

Hộ gia đình, cá nhân không có các giấy tờ về quyền sử dụng đất được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và không phải nộp tiền sử dụng đất khi có đủ 04 điều kiện sau.

- Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất trước ngày 01/7/2014.

- Có hộ khẩu thường trú tại địa phương;

- Trực tiếp sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn;

- Được UBND cấp xã nơi có đất xác nhận là người đã sử dụng đất ổn định, không có tranh chấp.

Trường hợp 2: Có thể phải nộp tiền sử dụng đất

Hộ gia đình, cá nhân không có các giấy tờ về quyền sử dụng đất được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và có thể nộp tiền sử dụng đất khi có đủ 03 điều kiện sau:

- Đất đã được sử dụng ổn định từ trước ngày 01/7/2004.

- Đất đang sử dụng không vi phạm pháp luật về đất đai.

- Được UBND cấp xã xác nhận là đất không có tranh chấp và phù hợp với quy hoạch tại địa phương.