Có được xử lý kỷ luật sa thải khi nhân viên lợi dụng thời gian làm việc của công ty để làm việc riêng không?

Nội dung chính

• Có được xử lý kỷ luật sa thải khi nhân viên lợi dụng thời gian làm việc của công ty để làm việc riêng không?
• Không thuộc trường hợp áp dụng hình thức kỷ luật sa thải nhưng công ty vẫn sa thải người lao động thì có bị xử phạt hay không?
• Xử lý như thế nào khi người lao động lợi dụng thời gian làm việc để làm việc riêng?

Có được xử lý kỷ luật sa thải khi nhân viên lợi dụng thời gian làm việc của công ty để làm việc riêng không?

Căn cứ theo Điều 125 Bộ luật Lao động 2019 quy định về việc áp dụng hình thức kỷ luật sa thải như sau:

Điều 125. Áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải

Hình thức xử lý kỷ luật sa thải được người sử dụng lao động áp dụng trong trường hợp sau đây:

1. Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy tại nơi làm việc;

2. Người lao động có hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động, có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động hoặc quấy rối tình dục tại nơi làm việc được quy định trong nội quy lao động;

3. Người lao động bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương hoặc cách chức mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật. Tái phạm là trường hợp người lao động lặp lại hành vi vi phạm đã bị xử lý kỷ luật mà chưa được xóa kỷ luật theo quy định tại Điều 126 của Bộ luật này;

4. Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng.

Trường hợp được coi là có lý do chính đáng bao gồm thiên tai, hỏa hoạn, bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động."

Theo đó, việc nhân viên lợi dụng thời gian làm việc của công ty để làm việc riêng như kinh doanh, bán hàng online,... không thuộc trường hợp có thể áp dụng hình thức kỷ luật sa thải. Áp dụng hình thức kỷ luật sa thải là việc làm sẽ ảnh hưởng khá lớn đến người lao động, ảnh hưởng đến quá trình xin việc, làm việc sau này của họ.

Chính vì vậy, công ty không được tùy ý sa thải người lao động mà chỉ khi thuộc một trong những trường hợp nêu trên thì mới có thể áp dụng hình thức kỷ luật này.

Xử lý kỷ luật sa thải

Không thuộc trường hợp áp dụng hình thức kỷ luật sa thải nhưng công ty vẫn sa thải người lao động thì có bị xử phạt hay không?

Tại khoản 3 Điều 19 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định về việc xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất cụ thể như sau:

"3. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động khi có một trong các hành vi sau đây:

a) Xâm phạm sức khỏe, danh dự, tính mạng, uy tín hoặc nhân phẩm của người lao động khi xử lý kỷ luật lao động nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự;

b) Dùng hình thức phạt tiền hoặc cắt lương thay việc xử lý kỷ luật lao động;

c) Xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động có hành vi vi phạm không được quy định trong nội quy lao động hoặc không thỏa thuận trong hợp đồng lao động đã giao kết hoặc pháp luật về lao động không quy định;

d) Áp dụng nhiều hình thức kỷ luật lao động đối với một hành vi vi phạm kỷ luật lao động;

đ) Xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động đang trong thời gian sau đây: nghỉ ốm đau; nghỉ điều dưỡng; nghỉ việc được sự đồng ý của người sử dụng lao động; đang bị tạm giữ; đang bị tạm giam; đang chờ kết quả của cơ quan có thẩm quyền điều tra, xác minh và kết luận đối với hành vi vi phạm được quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 125 của Bộ luật Lao động."

Lưu ý: theo khoản 1 Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, mức phạt quy định trên đây là mức phạt đối với cá nhân. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.

Như vậy, theo quy định nêu trên, nếu hành vi của người lao động không thuộc trường hợp để áp dụng hình thức kỷ luật sa thải mà công ty vẫn sa thải thì công ty có thể sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 40 - 80 triệu đồng.

Ngoài ra, theo điểm a khoản 4 Điều 19 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, khi thực hiện hành vi vi phạm này thì công ty còn phải nhận người lao động trở lại làm việc và trả đủ tiền lương theo hợp đồng lao động cho người lao động tương ứng với những ngày họ phải nghỉ việc.

Xử lý như thế nào khi người lao động lợi dụng thời gian làm việc để làm việc riêng?

Tại Điều 124 Bộ luật Lao động 2019 quy định về các hình thức xử lý kỷ luật lao động, theo đó ngoài hình thức kỷ luật sa thải thì còn có các hình thức xử lý kỷ luật lao động khác như khiển trách, kéo dài thời hạn nâng lương không quá 06 tháng, cách chức.

Như vậy, công ty có thể quy định trong nội quy lao động về những hành vi như lợi dụng thời gian làm việc của công ty để làm việc riêng (kinh doanh, bán hàng online,...) là hành vi vi phạm kỷ luật lao động và quy định hình thức xử phạt cụ thể với các hành vi này như khiển trách, kéo thời hạn nâng lương hay cách chức. Từ đó có thể dựa vào nội quy lao động để xử lý kỷ luật người lao động có hành vi vi phạm trên.