Hạch toán chi phí dòng vật liệu là gì? Mục tiêu và nguyên lý của MFCA được quy định như thế nào?

Nội dung chính

• Hạch toán chi phí dòng vật liệu là gì?
• Mục tiêu và nguyên lý của MFCA - Hạch toán chi phí dòng vật liệu được quy định như thế nào?
• Các loại kiến thức chuyên môn hữu ích cho việc triển khai MFCA được quy định như thế nào?

Hạch toán chi phí dòng vật liệu là gì?

Căn cứ tại tiểu mục 3.15 Mục 3 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 14051:2013 (ISO 14051:2011) về Quản lý môi trường - Hạch toán chi phí dòng vật liệu - Khuôn khổ chung:

Theo đó, hạch toán chi phí dòng vật liệu (material flow cost accouting) - MFCA là công cụ để định lượng các dòng và sự khởi đầu của vật liệu trong các quá trình hoặc dây chuyền sản xuất, theo cả đơn vị vật lý và đơn vị tiền tệ.

Trong đó, theo quy định tại Mục 3 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 14051:2013 (ISO 14051:2011) về Quản lý môi trường - Hạch toán chi phí dòng vật liệu - Khuôn khổ chung thì:

- Vật liệu (material) là vật chất đi vào và/hoặc rời khỏi trung tâm định lượng.

Chú thích 1: Vật liệu có thể chia thành 2 loại:

+ Vật liệu được dự định để trở thành bộ phận của các sản phẩm ví dụ như: nguyên liệu thô, vật liệu phụ trợ, bán thành phẩm;

+ Vật liệu không trở thành bộ phận của các sản phẩm, ví dụ như dung môi tẩy sạch và chất xúc tác hóa học, thường được nói đến như là vật liệu công tác.

Chú thích 2: Một số loại vật liệu có thể được phân loại theo cả hai loại, tùy theo việc sử dụng chúng. Nước là một vật liệu như thế. Trong một số trường hợp, nước có thể là một phần sản phẩm (ví dụ nước đóng chai), trong trường hợp khác thì nước lại được sử dụng làm vật liệu công tác (ví dụ như nước được sử dụng trong quá trình tẩy rửa thiết bị).

Chú thích 3: Phương tiện mang năng lượng như nhiên liệu hoặc hơi nước có thể được phân định là vật liệu tùy vào quyết định của tổ chức.

- Chi phí vật liệu (material cost) là chi phí cho một chất đi vào hoặc rời khỏi trung tâm định lượng

Chú thích: Chi phí vật liệu có thể được tính toán bằng nhiều cách, ví dụ như chi phí chuẩn, chi phí trung bình và chi phí mua vào. Sự lựa chọn giữa các phương pháp tính toán chi phí là tùy thuộc vào quyết định của tổ chức.

- Dòng vật liệu (material flow) là sự dịch chuyển của một vật liệu hoặc nhóm vật liệu giữa các trung tâm định lượng trong phạm vi của một tổ chức hoặc trong suốt chuỗi cung ứng.

Hạch toán chi phí dòng vật liệu là gì? (Hình từ Internet)

Mục tiêu và nguyên lý của MFCA - Hạch toán chi phí dòng vật liệu được quy định như thế nào?

Mục tiêu của MFCA - Hạch toán chi phí dòng vật liệu được quy định tại tiểu mục 4.1 Mục 4 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 14051:2013 (ISO 14051:2011) về Quản lý môi trường - Hạch toán chi phí dòng vật liệu - Khuôn khổ chung cụ thể như sau:

Mục tiêu của MFCA là thúc đẩy và hỗ trợ nỗ lực của các tổ chức để tăng cường hiệu quả hoạt động môi trường và tài chính thông qua việc sử dụng năng lượng và vật liệu được cải tiến bằng các biện pháp như sau:

- Tăng thêm tính minh bạch của việc sử dụng năng lượng và dòng vật liệu, các chi phí liên quan và các khía cạnh về môi trường;

- Hỗ trợ tổ chức ra quyết định trong các lĩnh vực như kỹ thuật của quá trình, lập kế hoạch sản xuất, kiểm soát chất lượng, thiết kế sản phẩm và quản lý chuỗi cung ứng; và

- Cải tiến sự hợp tác và thông tin với nhau về sử dụng vật liệu và năng lượng trong một tổ chức.

Nguyên lý của MFCA được quy định tại tiểu mục 4.2 Mục 4 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 14051:2013 (ISO 14051:2011) về Quản lý môi trường - Hạch toán chi phí dòng vật liệu - Khuôn khổ chung cụ thể như sau:

- Hiểu biết về sử dụng năng lượng và dòng vật liệu

Dòng vật liệu phải được truy nguyên/truy tìm nhằm tạo ra mô hình dòng vật liệu (Xem 5.4) thể hiện ra sự dịch chuyển của các vật liệu và sử dụng năng lượng cho tất cả các trung tâm định lượng mà ở đó các vật liệu được lưu giữ, bảo quản và xử lý, được sử dụng hoặc chuyển đổi (ví dụ như các quá trình lưu giữ, sản xuất, và các hoạt động quản lý chất thải).

- Liên kết số liệu vật lý và tiền tệ

Việc ra quyết định về môi trường và tài chính trong phạm vi một tổ chức cần phải được liên kết với nhau bằng việc thu thập dữ liệu về các đại lượng vật lý của việc sử dụng năng lượng và vật liệu và dữ liệu về các chi phí liên quan. Hai loại dữ liệu này phải được tích hợp rõ ràng thông qua mô hình dòng vật liệu.

- Đảm bảo độ chính xác, sự hoàn thiện và tính tương quan của dữ liệu vật chất

Dữ liệu vật lý về dòng vật liệu phải được thu thập theo các đơn vị đo một cách nhất quán hoặc có đủ các hệ số chuyển đổi để dữ liệu sau đó có thể được đổi sang đơn vị đo thông thường, ưu tiên đơn vị khối lượng phục vụ mục đích phân tích và so sánh. Những dữ liệu này cần phải được dùng để cân bằng dòng đầu vào và đầu ra nhằm xác định xem liệu có bất kỳ gián đoạn đáng kể nào trong dữ liệu hay không.

- Chi phí ước tính và chi phí quy ra cho sự tổn thất vật liệu

Tổng chi phí gây ra do liên quan và/hoặc do tổn thất vật liệu cần được ước tính chính xác vá sát với thực tế, và những chi phí này cần phải được gán cho các tổn thất vật liệu mà đã phát sinh ra chi phí, không gán cho các sản phẩm.

Các loại kiến thức chuyên môn hữu ích cho việc triển khai MFCA được quy định như thế nào?

Theo quy định tại tiểu mục 6.3 Mục 6 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 14051:2013 (ISO 14051:2011) về Quản lý môi trường - Hạch toán chi phí dòng vật liệu - Khuôn khổ chung về xác định kiến thức chuyên môn cần thiết trong việc áp dụng MFCA:

MFCA đòi hỏi kiến thức chuyên môn sâu rộng, cung cấp nhiều thông tin đa dạng, cần thiết cho việc phân tích. Các loại kiến thức chuyên môn hữu ích cho việc triển khai MFCA bao gồm:

- Chuyên môn điều hành từ thiết kế, thu mua và sản xuất liên quan đến dòng vật liệu và sử dụng năng lượng trong tổ chức;

- Chuyên môn kỹ thuật về hệ quả của cân bằng vật liệu trong các quá trình, bao gồm các phản ứng đốt cháy và các phản ứng hóa học;

- Chuyên môn quản lý chất lượng về khía cạnh và các tác động đến môi trường, loại chất thải và các hoạt động quản lý chất thải; và

- Chuyên môn tính toán về số liệu tính toán chi phí và hoạt động thực tiễn như phân bổ chi phí.