Căn cứ để Quốc hội miễn nhiệm Phó Thủ tướng Chính phủ là gì? Phó Thủ tướng Chính phủ phải đảm bảo những tiêu chuẩn nào?

Nội dung chính

• Phó Thủ tướng Chính phủ phải đảm bảo những tiêu chuẩn như thế nào?
• Căn cứ để Quốc hội miễn nhiệm Phó Thủ tướng là gì?
• Trình tự miễn nhiệm Phó Thủ tướng Chính phủ được thực hiện như thế nào theo quy định mới nhất?

Phó Thủ tướng Chính phủ phải đảm bảo những tiêu chuẩn như thế nào?

Căn cứ tiểu mục 2.12 Mục I Quy định 214-QĐ/TW năm 2020 có quy định về tiêu chuẩn đối với Phó Thủ tướng Chính phủ như sau:

- Bảo đảm đầy đủ các tiêu chuẩn chung của Uỷ viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư hoặc Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương, đồng thời, cần có những phẩm chất, năng lực:

- Có năng lực trong hoạch định chiến lược; Quyết đoán, quyết liệt, kịp thời để quyết định những vấn đề khó, phức tạp liên quan đến lĩnh vực hành pháp.

- Có kiến thức sâu rộng về quản lý nhà nước trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước; Hiểu biết sâu về lĩnh vực được phân công.

- Có năng lực cụ thể hoá đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng thành cơ chế, chính sách, pháp luật của Nhà nước và chỉ đạo tổ chức thực hiện có hiệu quả.

- Có năng lực phát hiện những hạn chế, yếu kém trong lĩnh vực phụ trách và đề xuất các giải pháp khắc phục.

- Là Uỷ viên chính thức Ban Chấp hành Trung ương trọn một nhiệm kỳ, đồng thời kinh qua và hoàn thành tốt nhiệm vụ ở chức vụ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh hoặc chủ chốt các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương.

Căn cứ để Quốc hội miễn nhiệm Phó Thủ tướng Chính phủ là gì? Phó Thủ tướng Chính phủ phải đảm bảo những tiêu chuẩn nào? (Hình từ Internet)

Căn cứ để Quốc hội miễn nhiệm Phó Thủ tướng là gì?

Phó Thủ tướng Chính phủ là một thành viên thuộc Chính phủ. Căn cứ Điều 31 Luật Tổ chức Chính phủ 2015 thì Phó Thủ tướng Chính phủ giúp Thủ tướng Chính phủ làm nhiệm vụ theo sự phân công của Thủ tướng Chính phủ và chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ về nhiệm vụ được phân công.

Căn cứ khoản 1 Điều 4 Luật Cán bộ, công chức 2008 thì cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.

Theo đó, do Phó Thủ tướng Chính phủ được Quốc hội bổ nhiệm và làm việc theo nhiệm kỳ nên Phó Thủ tướng Chính phủ được xác định là cán bộ.

Căn cứ Điều 30 Luật Cán bộ, công chức 2008 có quy định như sau:

Xin thôi làm nhiệm vụ, từ chức, miễn nhiệm

1. Cán bộ có thể xin thôi làm nhiệm vụ hoặc từ chức, miễn nhiệm trong các trường hợp sau đây:

a) Không đủ sức khỏe;

b) Không đủ năng lực, uy tín;

c) Theo yêu cầu nhiệm vụ;

d) Vì lý do khác.

2. Thẩm quyền, trình tự, thủ tục xin thôi làm nhiệm vụ, từ chức, miễn nhiệm được thực hiện theo quy định của pháp luật và của cơ quan có thẩm quyền.

Theo đó, cán bộ có thể miễn nhiệm khi có một trong những căn cứ nêu trên.

Cụ thể hơn, theo hướng dẫn tại Điều 5 Quy định 41-QĐ/TW năm 2021 thì các trường hợp cán bộ bị xem xét miễn nhiệm bao gồm:

- Bị kỷ luật cảnh cáo hoặc khiển trách nhưng uy tín giảm sút không thể đảm nhiệm chức vụ được giao.

- Bị kỷ luật khiển trách hai lần trở lên trong cùng một nhiệm kỳ hoặc trong thời hạn bổ nhiệm.

- Có trên 2/3 số phiếu tín nhiệm thấp tại kỳ lấy phiếu theo quy định.

- Có hai năm liên tiếp được xếp loại chất lượng ở mức không hoàn thành nhiệm vụ.

- Bị cơ quan có thẩm quyền kết luận suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hoá"; vi phạm những điều đảng viên không được làm; vi phạm trách nhiệm nêu gương, ảnh hưởng xấu đến uy tín của bản thân và cơ quan, đơn vị nơi đang công tác.

- Bị cơ quan có thẩm quyền kết luận vi phạm tiêu chuẩn chính trị theo quy định về bảo vệ chính trị nội bộ của Đảng đến mức phải miễn nhiệm.

Ngoài ra, khi là người đứng đầu mà để cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách xảy ra tham nhũng, tiêu cực, cán bộ này cũng có thể bị miễn nhiệm theo hướng dẫn tại Điều 7 Quy định 41-QĐ/TW năm 2021. Cụ thể là trong những trường hợp như sau:

- Miễn nhiệm đối với người đứng đầu khi để cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách hoặc cấp dưới trực tiếp xảy ra tham nhũng, tiêu cực rất nghiêm trọng.

- Người đứng đầu lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao để dung túng, bao che, tiếp tay cho tham nhũng, tiêu cực thì tuỳ tính chất, mức độ sai phạm để xem xét cho từ chức.

- Cho từ chức đối với người đứng đầu khi để cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách hoặc cấp dưới trực tiếp xảy ra tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng.

Trình tự miễn nhiệm Phó Thủ tướng Chính phủ được thực hiện như thế nào theo quy định mới nhất?

Căn cứ khoản 1 Điều 43 Nội quy kỳ họp Quốc hội ban hành kèm theo Nghị quyết 71/2022/QH15 có quy định khi miễn nhiệm Thủ tướng Chính phủ thực hiện theo quy trình như sau:

- Thủ tướng Chính phủ trình Quốc hội miễn nhiệm Phó Thủ tướng Chính phủ

- Đại biểu Quốc hội thảo luận tại Đoàn đại biểu Quốc hội; Chủ tịch Quốc hội có thể họp với các Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội để trao đổi về các vấn đề có liên quan;

- Đại diện cơ quan hoặc người có thẩm quyền báo cáo Quốc hội về việc giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội tại Đoàn đại biểu Quốc hội;

- Quốc hội thảo luận. Trước khi Quốc hội thảo luận, người được đề nghị miễn nhiệm, người bị đề nghị bãi nhiệm, cách chức có quyền phát biểu ý kiến;

- Quốc hội thành lập Ban kiểm phiếu;

- Quốc hội miễn nhiệm đề nghị miễn nhiệm bằng hình thức bỏ phiếu kín;

- Ban kiểm phiếu báo cáo kết quả kiểm phiếu, kết quả biểu quyết;

- Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội dự thảo nghị quyết về việc miễn nhiệm

- Quốc hội thảo luận;

- Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội về việc giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và chỉnh lý dự thảo nghị quyết;

- Quốc hội biểu quyết thông qua dự thảo nghị quyết.

Nghị quyết 71/2022/QH15 có hiệu lực từ 15/03/2023.