Có giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trong trường hợp sau khi bị khởi tố thì bị cáo mới có thai không?

Nội dung chính

• Bị cáo là ai? Bị cáo có những quyền nào theo quy định pháp luật?
• Trường hợp nào được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự?
• Sau khi bị khởi tố bị cáo mới có thai thì Tòa án có áp dụng tình tiết người phạm tội là phụ nữ có thai không?

Bị cáo là ai? Bị cáo có những quyền nào theo quy định pháp luật?

Căn cứ theo khoản 1 Điều 61 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, khái niệm bị cáo được định nghĩa như sau:

Bị cáo

1. Bị cáo là người hoặc pháp nhân đã bị Tòa án quyết định đưa ra xét xử. Quyền và nghĩa vụ của bị cáo là pháp nhân được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật của pháp nhân theo quy định của Bộ luật này

Theo đó, tại điểm đ khoản 1 Điều 4 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, bị cáo bị xem là người bị buộc tội trong tố tụng hình sự.

Căn cứ vào khoản 2 Điều 61 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, bị cáo có các quyền sau đây:

Bị cáo

...

2. Bị cáo có quyền:

a) Nhận quyết định đưa vụ án ra xét xử; quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế; quyết định đình chỉ vụ án; bản án, quyết định của Tòa án và các quyết định tố tụng khác theo quy định của Bộ luật này;

b) Tham gia phiên tòa;

c) Được thông báo, giải thích về quyền và nghĩa vụ quy định tại Điều này;

d) Đề nghị giám định, định giá tài sản; đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật; đề nghị triệu tập người làm chứng, bị hại, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án, người giám định, người định giá tài sản, người tham gia tố tụng khác và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tham gia phiên tòa;

đ) Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;

e) Trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá;

g) Tự bào chữa, nhờ người bào chữa;

h) Trình bày lời khai, trình bày ý kiến, không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội;

i) Đề nghị chủ tọa phiên tòa hỏi hoặc tự mình hỏi người tham gia phiên tòa nếu được chủ tọa đồng ý; tranh luận tại phiên tòa;

k) Nói lời sau cùng trước khi nghị án;

l) Xem biên bản phiên tòa, yêu cầu ghi những sửa đổi, bổ sung vào biên bản phiên tòa;

m) Kháng cáo bản án, quyết định của Tòa án;

n) Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

o) Các quyền khác theo quy định của pháp luật.

Như vậy, theo quy định pháp luật hình sự, bị cáo được thực hiện 15 quyền nêu trên.

Có giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trong trường hợp sau khi bị khởi tố thì bị cáo mới có thai không? (Hình từ Internet)

Trường hợp nào được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự?

Căn cứ vào khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 6 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 như sau:

Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

1. Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

a) Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;

b) Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;

c) Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;

d) Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;

đ) Phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội;

e) Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;

g) Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;

h) Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;

i) Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;

k) Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;

l) Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;

m) Phạm tội do lạc hậu;

n) Người phạm tội là phụ nữ có thai;

o) Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên;

p) Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;

q) Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;

r) Người phạm tội tự thú;

s) Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;

t) Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án;

u) Người phạm tội đã lập công chuộc tội;

v) Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác;

x) Người phạm tội là người có công với cách mạng hoặc là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ.

Theo đó, khi thuộc một trong các trường hợp nêu trên thì người phạm tội sẽ được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của mình.

Sau khi bị khởi tố bị cáo mới có thai thì Tòa án có áp dụng tình tiết người phạm tội là phụ nữ có thai không?

Quy định tại khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 về các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự nêu trên thì người phạm tội là phụ nữ có thai là một trong những tình tiết được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Đồng thời, theo hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao tại tiểu mục 9 Mục I Công văn 212/TANDTC-PC năm 2019 thì quy định tình tiết giảm nhẹ "Người phạm tội là phụ nữ có thai" tại điểm n khoản 1 Điều 51 của Bộ luật Hình sự 2015 không phân biệt người phạm tội là phụ nữ có thai tại thời điểm phạm tội hay trong quá trình truy cứu trách nhiệm hình sự.

Do đó, trường hợp sau khi bị khởi tố bị cáo mới có thai thì Tòa án vẫn áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự Người phạm tội là phụ nữ có thai đối với bị cáo.