Đại diện theo pháp luật và đại diện theo ủy quyền của pháp nhân phát sinh khi nào? Hậu quả khi giao dịch dân sự không phải do người đại diện xác lập là gì?

Nội dung chính

• Đại diện theo pháp luật của pháp nhân phát sinh khi nào?
• Đại diện theo ủy quyền của pháp nhân phát sinh khi nào?
• Hậu quả khi giao dịch dân sự không phải do người đại diện xác lập?

Đại diện theo pháp luật của pháp nhân phát sinh khi nào?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 134 Bộ luật Dân sự 2015 thì đại diện là việc cá nhân, pháp nhân (sau đây gọi chung là người đại diện) nhân danh và vì lợi ích của cá nhân hoặc pháp nhân khác (sau đây gọi chung là người được đại diện) xác lập, thực hiện giao dịch dân sự.

Theo đó, cá nhân, pháp nhân có thể xác lập, thực hiện giao dịch dân sự thông qua người đại diện.

Theo quy định tại Điều 85 Bộ luật Dân sự 2015 thì đại diện của pháp nhân có thể là đại diện theo pháp luật hoặc đại diện theo ủy quyền.

Căn cứ theo quy định tại Điều 137 Bộ luật Dân sự 2015 về đại diện theo pháp luật của pháp nhân như sau:

Đại diện theo pháp luật của pháp nhân

1. Người đại diện theo pháp luật của pháp nhân bao gồm:

a) Người được pháp nhân chỉ định theo điều lệ;

b) Người có thẩm quyền đại diện theo quy định của pháp luật;

c) Người do Tòa án chỉ định trong quá trình tố tụng tại Tòa án.

2. Một pháp nhân có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật và mỗi người đại diện có quyền đại diện cho pháp nhân theo quy định tại Điều 140 và Điều 141 của Bộ luật này.

Theo đó, đại diện theo pháp luật của pháp nhân phát sinh kể từ khi người đó được pháp nhân chỉ định theo điều lệ, khi Tòa án chỉ định trong quá trình tố tụng tại Tòa án hoặc là người có thẩm quyền đại diện theo quy định pháp luật.

Ngoài ra, người đại diện theo pháp luật của pháp nhân chỉ được xác lập, thực hiện giao dịch dân sự trong phạm vi đại diện theo căn cứ sau đây:

- Quyết định của cơ quan có thẩm quyền;

- Điều lệ của pháp nhân;

- Nội dung ủy quyền;

- Quy định khác của pháp luật.

Trường hợp không xác định được cụ thể phạm vi đại diện theo quy định tại khoản 1 Điều này thì người đại diện theo pháp luật có quyền xác lập, thực hiện mọi giao dịch dân sự vì lợi ích của người được đại diện, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Đại diện theo pháp luật và đại diện theo ủy quyền của pháp nhân phát sinh khi nào? Hậu quả khi giao dịch dân sự không phải do người đại diện xác lập là gì? (Hình từ Internet)

Đại diện theo ủy quyền của pháp nhân phát sinh khi nào?

Theo quy định tại Điều 138 Bộ luật Dân sự 2015 và Điều 135 Bộ luật Dân sự 2015 về đại diện theo ủy quyền của pháp nhân như sau:

Đại diện theo ủy quyền

1. Cá nhân, pháp nhân có thể ủy quyền cho cá nhân, pháp nhân khác xác lập, thực hiện giao dịch dân sự.

2. Các thành viên hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân có thể thỏa thuận cử cá nhân, pháp nhân khác đại diện theo ủy quyền xác lập, thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến tài sản chung của các thành viên hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân.

3. Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có thể là người đại diện theo ủy quyền, trừ trường hợp pháp luật quy định giao dịch dân sự phải do người từ đủ mười tám tuổi trở lên xác lập, thực hiện.

Căn cứ xác lập quyền đại diện

Quyền đại diện được xác lập theo ủy quyền giữa người được đại diện và người đại diện (sau đây gọi là đại diện theo ủy quyền); theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, theo điều lệ của pháp nhân hoặc theo quy định của pháp luật (sau đây gọi chung là đại diện theo pháp luật).

Theo đó, đại diện theo ủy quyền của pháp nhân phát sinh kể từ khi pháp nhân ủy quyền cho cá nhân, pháp nhân khác xác lập, thực hiện giao dịch dân sự; khi có quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc theo điều lệ của pháp nhân.

Hậu quả khi giao dịch dân sự không phải do người đại diện xác lập?

Theo quy định tại Điều 142 Bộ luật Dân sự 2015 thì giao dịch dân sự do người không có quyền đại diện xác lập, thực hiện sẽ không làm phát sinh quyền và nghĩa vụ đối với người được đại diện, tuy nhiên trừ một số trường hợp sau:

- Người được đại diện đã công nhận giao dịch;

- Người được đại diện biết mà không phản đối trong một thời hạn hợp lý;

- Người được đại diện có lỗi dẫn đến việc người đã giao dịch không biết hoặc không thể biết về việc người đã xác lập, thực hiện giao dịch dân sự với mình không có quyền đại diện.

Theo đó, trường hợp giao dịch dân sự do người không có quyền đại diện xác lập, thực hiện không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ đối với người được đại diện thì người không có quyền đại diện vẫn phải thực hiện nghĩa vụ đối với người đã giao dịch với mình, trừ trường hợp người đã giao dịch biết hoặc phải biết về việc không có quyền đại diện mà vẫn giao dịch.

Ngoài ra, người đã giao dịch với người không có quyền đại diện có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hoặc hủy bỏ giao dịch dân sự đã xác lập và yêu cầu bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp người đó biết hoặc phải biết về việc không có quyền đại diện mà vẫn giao dịch hoặc trường hợp quy định tại điểm a khoản 1 Điều này.

Trường hợp người không có quyền đại diện và người đã giao dịch cố ý xác lập, thực hiện giao dịch dân sự mà gây thiệt hại cho người được đại diện thì phải chịu trách nhiệm liên đới bồi thường thiệt hại.