Thành khẩn khai báo và ăn năn hối cải có phải là 2 tình tiết giảm nhẹ độc lập tại Bộ luật Hình sự 2015?

Nội dung chính

• Thành khẩn khai báo và ăn năn hối cải có phải là 2 tình tiết giảm nhẹ độc lập tại Bộ luật Hình sự 2015?
• Đầu thú có phải là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự?
• Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định hiện nay?

Thành khẩn khai báo và ăn năn hối cải có phải là 2 tình tiết giảm nhẹ độc lập tại Bộ luật Hình sự 2015?

Căn cứ quy định tại điểm s khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 6 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 như sau:

Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

1. Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

...

s) Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;

Theo quy định nêu trên, "người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải" là một trong những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định.

Tuy nhiên, quá trình áp dụng tình tiết giảm nhẹ nêu trên đã gặp nhiều khó khăn, vướng mắc khi không xác định được tình tiết "thành khẩn khai báo" và "ăn năn hối cải" có phải là 02 tình tiết độc lập hay không.

Theo đó, ngày 31/8/2023, Tòa án nhân dân tối cao ban hành Công văn 174/TANDTC-PC năm 2023 gửi các Tòa án nhân dân và Tòa án quân sự các cấp để giải đáp vướng mắc nêu trên. Cụ thể, tại Công văn, Tòa án nhân dân tối cao xác định:

Tình tiết “Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải” được hiểu là trường hợp người phạm tội thành khẩn khai nhận về hành vi phạm tội, ăn năn hối lỗi về việc mình đã gây ra; tình tiết “thành khẩn khai báo”, “ăn năn hối cải không phải là hai tình tiết độc lập. Do đó, nếu người phạm tội “thành khẩn khai báo, ăn nắn hối cải” thì chỉ được coi là một tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 51 của Bộ luật Hình sự.

Như vậy, đối với tình tiết “Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải” tại điểm s khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015, tình tiết “thành khẩn khai báo”, “ăn năn hối cải" không phải là 02 tình tiết độc lập mà chỉ được coi là cùng một tình tiết giảm nhẹ.

> Tải toàn bộ Công văn 174/TANDTC-PC năm 2023 Tại đây,

Thành khẩn khai báo và ăn năn hối cải có phải là 2 tình tiết giảm nhẹ độc lập tại Bộ luật Hình sự 2015? (Hình từ Internet)

Đầu thú có phải là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự?

Căn cứ quy định tại khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:

Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

...

2. Khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án.

Như vậy, ngoài 21 tình tiết giảm nhẹ tại khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015, đầu thú cũng có thể coi là một tình tiết giảm nhẹ do Tòa án quyết định.

Tuy nhiên, việc quyết định đầu thú là tình tiết giảm nhẹ cần phải được nêu rõ lý do trong bản án.

Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định hiện nay?

Căn cứ quy định khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 6 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 như sau:

Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

1. Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

a) Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;

b) Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;

c) Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;

d) Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;

đ) Phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội;

e) Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;

g) Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;

h) Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;

i) Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;

k) Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;

l) Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;

m) Phạm tội do lạc hậu;

n) Người phạm tội là phụ nữ có thai;

o) Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên;

p) Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;

q) Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;

r) Người phạm tội tự thú;

s) Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;

t) Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án;

u) Người phạm tội đã lập công chuộc tội;

v) Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác;

x) Người phạm tội là người có công với cách mạng hoặc là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ.

Theo đó, khi thuộc một trong các trường hợp nêu trên thì người phạm tội sẽ được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ khi quyết định hình phạt. Tuy nhiên, cần phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án.