Vi rút máy tính (phần mềm độc hại) là gì theo quy định của pháp luật? Chế tài xử phạt về việc phát tán vi rút máy tính ra sao?

Nội dung chính

• Vi rút máy tính (phần mềm độc hại) là gì?
• Việc phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và xử lý vi rút máy tính được quy định ra sao?
• Chế tài xử phạt đối với việc phát tán vi rút máy tính như thế nào?

Vi rút máy tính (phần mềm độc hại) là gì?

Theo khoản 11 Điều 3 Luật An toàn thông tin mạng 2015 định nghĩa về vi rút máy tính (phần mềm độc hại) như sau:

“11. Phần mềm độc hại là phần mềm có khả năng gây ra hoạt động không bình thường cho một phần hay toàn bộ hệ thống thông tin hoặc thực hiện sao chép, sửa đổi, xóa bỏ trái phép thông tin lưu trữ trong hệ thống thông tin.”

Việc phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và xử lý vi rút máy tính được quy định ra sao?

Vấn đề phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và xử lý vi rút máy tính được quy định cụ thể tại Điều 11 Luật An toàn thông tin mạng 2015. Theo đó:

1. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm thực hiện phòng ngừa, ngăn chặn phần mềm độc hại theo hướng dẫn, yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

2. Chủ quản hệ thống thông tin quan trọng quốc gia triển khai hệ thống kỹ thuật nghiệp vụ nhằm phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời phần mềm độc hại.

3. Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thư điện tử, truyền đưa, lưu trữ thông tin phải có hệ thống lọc phần mềm độc hại trong quá trình gửi, nhận, lưu trữ thông tin trên hệ thống của mình và báo cáo cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

4. Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ Internet có biện pháp quản lý, phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn phát tán phần mềm độc hại và xử lý theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

5. Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và bộ, ngành có liên quan tổ chức phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và xử lý phần mềm độc hại gây ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh quốc gia.

Vi rút máy tính

Chế tài xử phạt đối với việc phát tán vi rút máy tính như thế nào?

Theo điểm b khoản 6 Điều 94 Nghị định 15/2020/NĐ-CP (sửa đổi bởi điểm đ Khoản 32 Điều 1 Nghị định 14/2022/NĐ-CP) và Điều 4 Nghị định này thì hành vi phát tán vi rút máy tính (phần mềm độc hại) sẽ bị phạt tiền từ 60.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng (đối với tổ chức) hoặc phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng (đối với cá nhân)

Bên cạnh đó, Điều 286 Bộ luật Hình sự 2015 còn quy định về tội danh của việc phát tán vi rút máy tính (phần mềm độc hại) như sau:

“Điều 286. Tội phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử

1. Người nào cố ý phát tán chương trình tin học gây hại cho mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

b) Gây thiệt hại từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng;

c) Làm lây nhiễm từ 50 phương tiện điện tử đến dưới 200 phương tiện điện tử hoặc hệ thống thông tin có từ 50 người sử dụng đến dưới 200 người sử dụng;

d) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

c) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

d) Làm lây nhiễm từ 200 phương tiện điện tử đến dưới 500 phương tiện điện tử hoặc hệ thống thông tin có từ 200 người sử dụng đến dưới 500 người sử dụng;

đ) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm:

a) Đối với hệ thống dữ liệu thuộc bí mật nhà nước; hệ thống thông tin phục vụ quốc phòng, an ninh;

b) Đối với cơ sở hạ tầng thông tin quốc gia; hệ thống thông tin điều hành lưới điện quốc gia; hệ thống thông tin tài chính, ngân hàng; hệ thống thông tin điều khiển giao thông;

c) Thu lợi bất chính 500.000.000 đồng trở lên;

d) Gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên;

đ) Làm lây nhiễm 500 phương tiện điện tử trở lên hoặc hệ thống thông tin có từ 500 người sử dụng trở lên.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

Như vậy, nếu một người phát tán vi rút máy tính (phần mềm độc hại), thì người đó có thể bị phạt hành chính lên đến 80 triệu đồng (đối với tổ chức) hoặc lên đến 40 triệu đồng (đối với cá nhân), bị truy cứu trách nhiệm hình sự lên đến 12 năm cùng với phạt tiền lên đến 200 triệu đồng cùng với hình phạt bổ sung cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định lên đến 05 năm.