Việc thay đổi phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã được phê duyệt được quy định thế nào theo Nghị định 03/2025?

Nội dung chính

• Việc thay đổi phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã được phê duyệt được quy định thế nào theo Nghị định 03/2025?
• Trường hợp nào sẽ thu hồi nhà, đất?
• Xử lý nhà, đất thuê của tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương ra sao?

Việc thay đổi phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã được phê duyệt được quy định thế nào theo Nghị định 03/2025?

Căn cứ tại Điều 17 Nghị định 03/2025/NĐ-CP quy định về thay đổi phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã được phê duyệt như sau:

Việc thay đổi phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã được phê duyệt (bao gồm các trường hợp đã được phê duyệt phương án theo quy định của pháp luật về sắp xếp lại, xử lý nhà, đất trước ngày 01/1/2025, nay có sự thay đổi) được thực hiện như sau:

- Nhà, đất đã được phê duyệt phương án thu hồi, điều chuyển hoặc chuyển giao về địa phương quản lý, xử lý nhưng chưa thực hiện bàn giao, tiếp nhận mà trong quá trình thực hiện cần phải thay đổi phương án đã được phê duyệt sang các phương án khác được quy định tại Điều 9 Nghị định 03/2025/NĐ-CP thì phải báo cáo cơ quan, người có thẩm quyền để thay đổi phương án xử lý:

+ Đối với nhà, đất thuộc trung ương quản lý: Cơ quan, tổ chức, đơn vị báo cáo cơ quan quản lý cấp trên (nếu có) về việc thay đổi phương án để báo cáo cơ quan có thẩm quyền lập phương án quy định tại điểm a khoản 3 Điều 4 Nghị định 03/2025/NĐ-CP xem xét, báo cáo bộ, cơ quan trung ương để lấy ý kiến của UBND cấp tỉnh (nơi có nhà, đất).

Trên cơ sở ý kiến, cơ quan có thẩm quyền lập phương án báo cáo Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan trung ương phê duyệt thay đổi phương án theo thẩm quyền hoặc trình cơ quan, người có thẩm quyền xem xét, phê duyệt thay đổi phương án;

+ Đối với nhà, đất thuộc địa phương quản lý: Cơ quan, tổ chức, đơn vị báo cáo cơ quan quản lý cấp trên (nếu có) về việc thay đổi phương án để báo cáo cơ quan có thẩm quyền lập phương án quy định tại điểm b khoản 3 Điều 4 Nghị định 03/2025/NĐ-CP xem xét, báo cáo UBND cấp tỉnh phê duyệt thay đổi phương án theo thẩm quyền hoặc trình cơ quan, người có thẩm quyền xem xét, phê duyệt thay đổi phương án

Trường hợp nhà, đất của cơ quan, tổ chức, đơn vị của địa phương đóng trên địa bàn địa phương khác thì phải lấy ý kiến của UBND cấp tỉnh (nơi có nhà, đất) trước khi phê duyệt thay đổi phương án theo thẩm quyền hoặc trình cơ quan, người có thẩm quyền xem xét, phê duyệt thay đổi phương án;

+ Việc kiểm tra hiện trạng đối với nhà, đất đề nghị thay đổi phương án sắp xếp lại, xử lý được thực hiện theo quy định tại Điều 6, Điều 7 Nghị định 03/2025/NĐ-CP;

+ Cơ quan, người có thẩm quyền phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất quy định tại Điều 8 Nghị định 03/2025/NĐ-CP là cơ quan, người có thẩm quyền phê duyệt thay đổi phương án. Việc xác định thẩm quyền phê duyệt thay đổi phương án được căn cứ vào phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất sau thay đổi.

Cơ quan, người có thẩm quyền phê duyệt thay đổi phương án có trách nhiệm gửi 01 bản chính văn bản phê duyệt phương án thay đổi đến cơ quan, người có thẩm quyền đã phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất trước khi thay đổi (nếu cơ quan, người có thẩm quyền phê duyệt thay đổi phương án khác cơ quan, người có thẩm quyền đã phê duyệt phương án trước khi thay đổi) để biết;

+ Phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đề nghị thay đổi phải phù hợp với quy định tương ứng tại các Điều 10, 11, 12, 13 và 14 Nghị định 03/2025/NĐ-CP.

- Đối với nhà, đất được phê duyệt phương án tạm giữ lại tiếp tục sử dụng thuộc trường hợp nhà, đất sử dụng không đúng quy định tại điểm c khoản 4 Điều 15 Nghị định 03/2025/NĐ-CP, việc xử lý nhà, đất sau khi hoàn thành việc di dời, chấm dứt việc sử dụng không đúng quy định được thực hiện theo quy định tại khoản 3 Điều 14 Nghị định 03/2025/NĐ-CP; không thực hiện thủ tục thay đổi phương án.

- Đối với nhà, đất được phê duyệt phương án giữ lại tiếp tục sử dụng thì không thực hiện thủ tục thay đổi phương án, bao gồm cả các trường hợp có những thay đổi sau đây:

+ Thực hiện dự án đầu tư xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp, mở rộng nhà, công trình trên khuôn viên đất. Trong trường hợp này, cơ quan, tổ chức, đơn vị thực hiện quản lý, sử dụng nhà, đất theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công, pháp luật về đất đai, pháp luật khác có liên quan;

+ Trong quá trình sử dụng có sự thay đổi diện tích do đo đạc lại, do phương pháp đo đạc, do tự nhiên, sạt lở, do UBND cấp có thẩm quyền giao thêm, do phá dỡ, giải phóng mặt bằng, do bị thu hồi một phần diện tích nhà, đất hoặc thu hồi toàn bộ cơ sở nhà, đất theo quy định của pháp luật về đất đai (bao gồm trường hợp cơ quan nhà nước chưa có quyết định thu hồi đất nhưng thuộc quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng).

Trong trường hợp này, cơ quan, tổ chức, đơn vị thực hiện đăng ký đất đai, hạch toán, quản lý, sử dụng và xử lý nhà, đất theo quy định của pháp luật có liên quan;

+ Tên của cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý, sử dụng nhà, đất có sự thay đổi do hợp nhất, sáp nhập, chia tách, giải thể, chấm dứt hoạt động và các trường hợp thay đổi tên gọi khác hoặc có sự thay đổi cơ quan quản lý cấp trên hoặc chuyển đổi mô hình hoạt động đối với đơn vị sự nghiệp công lập theo quyết định của cơ quan, người có thẩm quyền mà pháp nhân mới được kế thừa quyền, nghĩa vụ về tài sản (nhà, đất) theo quy định của pháp luật;

+ Tên địa chỉ nhà, đất có sự thay đổi theo văn bản của cơ quan, người có thẩm quyền mà không thay đổi vị trí nhà, đất thì cơ quan, tổ chức, đơn vị được tiếp tục thực hiện theo phương án được cơ quan, người có thẩm quyền phê duyệt theo tên gọi, địa chỉ nhà, đất và diện tích nhà, đất mới.

Trường hợp việc thay đổi hiện trạng sử dụng nhà, đất gắn với hành vi vi phạm quy định của pháp luật thì việc xử lý hành vi vi phạm được thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan;

+ Thực hiện xử lý nhà, đất tại cơ quan, tổ chức, đơn vị theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017, Nghị định 151/2017/NĐ-CP.

- Trường hợp nhà, đất đã được cơ quan, người có thẩm quyền phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất nhưng trong quá trình tổ chức thực hiện phương án đã được phê duyệt mà phát sinh tranh chấp, khiếu nại, tố cáo hoặc bị lấn, chiếm thì cơ quan, tổ chức, đơn vị có nhà, đất và các cơ quan chức năng xử lý theo quy định của pháp luật. Sau khi hoàn thành việc xử lý tranh chấp, khiếu nại, tố cáo, lấn, chiếm thì thực hiện như sau:

+ Trường hợp thuộc phạm vi, đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 1, khoản 1 Điều 2 Nghị định 03/2025/NĐ-CP thì tiếp tục thực hiện theo phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã được cơ quan, người có thẩm quyền phê duyệt; trường hợp cần thay đổi phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thì thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 17 Nghị định 03/2025/NĐ-CP;

+ Trường hợp không thuộc phạm vi, đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 1, khoản 1 Điều 2 Nghị định 03/2025/NĐ-CP thì dừng thực hiện phương án đã được phê duyệt. Việc quản lý, sử dụng, xử lý nhà, đất trong trường hợp này thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan.

Việc thay đổi phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã được phê duyệt được quy định thế nào theo Nghị định 03/2025? (Hình từ internet)

Trường hợp nào sẽ thu hồi nhà, đất?

Căn cứ tại khoản 1 Điều 11 Nghị định 03/2025/NĐ-CP quy định về việc thu hồi nhà, đất được áp dụng trong các trường hợp sau đây:

- Nhà, đất không sử dụng liên tục quá 12 tháng, trừ trường hợp đang triển khai thủ tục để thực hiện dự án đầu tư theo quy định của pháp luật mà không thuộc trường hợp thu hồi theo quy định của pháp luật về đất đai;

- Tặng cho, góp vốn, cho mượn, cho thuê, liên doanh, liên kết, sử dụng nhà, đất để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự không đúng quy định, trừ nhà, đất thuộc vụ việc đã được Tòa án nhân dân có thẩm quyền thụ lý;

- Nhà, đất sử dụng không hiệu quả hoặc giảm nhu cầu sử dụng do thay đổi tổ chức bộ máy, thay đổi chức năng, nhiệm vụ.

Xử lý nhà, đất thuê của tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương ra sao?

Căn cứ tại Điều 16 Nghị định 03/2025/NĐ-CP quy định về xử lý nhà, đất thuê của tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương như sau:

- Cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội được ngân sách nhà nước đảm bảo kinh phí hoạt động (tại Điều 16 Nghị định 03/2025/NĐ-CP gọi là đơn vị) đang thuê nhà, đất của tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương (trừ nhà, đất mà nhà hoặc quyền sử dụng đất hoặc cả nhà và quyền sử dụng đất đã được tỉnh thành vốn nhà nước tại tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương).

Nếu đơn vị có nhu cầu sử dụng làm trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp và thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 10 Nghị định 03/2025/NĐ-CP thì đơn vị chủ trì, phối hợp với tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương lập Báo cáo kê khai và đề xuất phương ản sắp xếp lại, xử lý theo hình thức giữ lại tiếp tục sử dụng.

Việc kê khai, để xuất, tổng hợp, kiểm tra hiện trạng, lập, phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thực hiện theo quy định tại các Điều 5, 6, 7 và 10 Nghị định 03/2025/NĐ-CP.

- Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày cơ quan, người có thẩm quyền quy định tại Điều 8 Nghị định 03/2025/NĐ-CP phê duyệt phương án giữ lại tiếp tục sử dụng:

+ Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (nơi có nhà, đất) ban hành Quyết định chuyển giao quyền quản lý, sử dụng nhà, đất quy định tại khoản 1 Điều 16 Nghị định 03/2025/NĐ-CP từ tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương về đơn vị thuộc trung ương quản lý, sử dụng theo đề nghị của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan trung ương; về đơn vị thuộc địa phương quản lý, sử dụng.

Nội dung chủ yếu của Quyết định chuyển giao quyền quản lý, sử dụng nhà, đất gồm:

+ Tên của tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương;

+ Danh mục nhà, đất chuyển giao (Địa chỉ nhà, đất; diện tích đất, diện tích nhà; nguyên giá, giá trị còn lại theo số kế toán; lý do chuyển giao). Tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương có trách nhiệm cập nhật thông tin về nguyên giả, giá trị còn lại của tài sản chuyên giao tỉnh dên thời điểm ban hành quyết định chuyển giao;

+ Đơn vị tiếp nhận nhà, đất chuyển giao;

+ Trách nhiệm tổ chức thực hiện.

Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày có Quyết định chuyển giao quyền quản lý, sử dụng nhà, đất của UBND cấp tỉnh (nơi có nhà, đất), đơn vị có trách nhiệm phối hợp với tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương, cơ quan chức năng của địa phương (nếu có) thực hiện bàn giao, tiếp nhận tài sản; thực hiện hạch toán tăng, giảm tài sản, giá trị tài sản chuyển giao theo quy định.

Việc bàn giao, tiếp nhận tài sản được lập thành Biên bản theo Mẫu số 01/TSC-BBGN ban hành kèm theo Nghị định 151/2017/NĐ-CP. Đơn vị tiếp nhận nhà, đất chuyển giao thực hiện quản lý, sử dụng theo quy định tại khoản 2 Điều 10 Nghị định 03/2025/NĐ-CP.