Hội chứng lở loét ở trên một số loại cá do những tác nhân nào gây nên? Khi cá mắc hội chứng lở loét thì sẽ có những triệu chứng lâm sàng như thế nào?

Nội dung chính

• Hội chứng lở loét ở trên một số loại cá do những tác nhân nào gây nên?
• Khi cá mắc hội chứng lở loét thì sẽ có những triệu chứng lâm sàng như thế nào?
• Cần lâu bao nhiêu mẫu cá nhiễm hội chứng lở loét để tiến hành chẩn đoán trong phòng thí nghiệm?

Hội chứng lở loét ở trên một số loại cá do những tác nhân nào gây nên?

Theo Mục 2 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-14:2015 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 14: Hội chứng lở loét (EUS) ở cá quy định về tác nhân gây nên hội chứng lở loét ở cá như sau:

"2. Thuật ngữ và định nghĩa

Trong tiêu chuẩn này sử dụng các thuật ngữ và định nghĩa sau:

2.1. Hội chứng lở loét ở cá (Epizootic ulcerative syndrome) - EUS:

Hội chứng do nhiều tác nhân gây ra, trong đó nấm Aphanomyces invadans là tác nhân chính gây ra những đốm đỏ và vết loét trên thân cá bệnh.

CHÚ THÍCH: Sợi nấm có đường kính từ 12 đến 25 nm và có cấu trúc giống hệ sợi nấm không có vách ngăn. Loài nấm này có hai dạng bào tử động điển hình gồm: bào tử động chính và các bào tử động thứ cấp. Bào tử động chính bao gồm các tế bào hình tròn phát triển bên trong bọc bào tử. Các bào tử động chính tập trung ở trên đầu mút của bọc bào tử tạo thành một cụm bào tử và nhanh chóng chuyển thành các bào tử động thứ cấp, có thể bơi tự do trong nước."

Theo tiêu chuẩn trên thì Hội chứng lở loét ở cá (Epizootic ulcerative syndrome) - EUS do nhiều tác nhân gây ra, trong đó nấm Aphanomyces invadans là tác nhân chính gây ra những đốm đỏ và vết loét trên thân cá bệnh.

Sợi nấm có đường kính từ 12 đến 25 nm và có cấu trúc giống hệ sợi nấm không có vách ngăn.

Loài nấm này có hai dạng bào tử động điển hình gồm: bào tử động chính và các bào tử động thứ cấp. Bào tử động chính bao gồm các tế bào hình tròn phát triển bên trong bọc bào tử.

Các bào tử động chính tập trung ở trên đầu mút của bọc bào tử tạo thành một cụm bào tử và nhanh chóng chuyển thành các bào tử động thứ cấp, có thể bơi tự do trong nước.

Hội chứng lở loét ở trên một số loại cá do những tác nhân nào gây nên? Khi cá mắc hội chứng lở loét thì sẽ có những triệu chứng lâm sàng như thế nào? (Hình từ Internet)

Khi cá mắc hội chứng lở loét thì sẽ có những triệu chứng lâm sàng như thế nào?

Theo Mục 5 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-14:2015 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 14: Hội chứng lở loét (EUS) ở cá quy định chẩn đoán lâm sàng như sau:

"5. Chẩn đoán lâm sàng

5.1. Đặc điểm dịch tễ

- Hội chứng lở loét ở cá (EUS) xảy ra phổ biến ở các loài cá nước ngọt, trên cả quần thể cá tự nhiên và cá nuôi;

- Cá nhiễm nấm A. invadans thường ở giai đoạn tiền trưởng thành và trưởng thành:

- Tác nhân chính của bệnh là nấm Aphanomyces invadans (A. piscicida) có đường kính từ 12 nm đến 25 nm;

- A. invadans lây lan qua bào tử động trong môi trường nước. Các bào tử động xâm nhập và gắn vào da, bào tử nảy mầm trong điều kiện thích hợp và sợi nấm xâm nhập vào da cá, mô cơ gây ra các vết viêm trên da, mang, đuôi và các vết loét trên cơ:

- EUS xuất hiện trên các ao nuôi với tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong cao (>50 %). Thường xuất hiện trong những năm có mùa lạnh dài, với nhiệt độ nước từ 18 °C đến 22 °C và thường xảy ra từ tháng 11 đến tháng 12.

5.2. Triệu chứng lâm sàng.

- Cá chán ăn, bỏ ăn và da cá trở lên sẫm màu hơn:

- Cá bệnh thường nổi gần bề mặt nước và trở lên linh hoạt hơn với kiểu di chuyển co giật;

- Cá bệnh xuất hiện các đốm màu đỏ trên bề mặt cơ thể, đầu, nắp mang hay cuống đuôi;

- Cá bệnh nặng thường xuất hiện các đốm đỏ lớn hoặc các vết loét nông màu xám với phần hoại tử màu nâu;

5.3. Bệnh tích.

- Cá bị bệnh nặng, các vết loét lõm sâu tới xương, làm phần cơ hai bên hoại tử và để lộ ra nội tạng bên trong. Tại các vết loét lớn, vùng trung tâm có màu xám, các mép xung quanh có màu đen;

- Những tổn thương bề mặt lớn thường xảy ra trên sườn và lưng cá;

- Ở một số loài cá nhạy cảm với bệnh, các tổn thương lan rộng có thể ăn mòn hết các phần sau của cơ thể cá hoặc hoại tử cả phần mô mềm và mô cứng của hộp sọ."

Như vậy, khi cá bước đầu nhiễm hội chứng lở loét thì cá sẽ chán ăn, bỏ ăn và da cá trở lên sẫm màu hơn; cá bệnh thường nổi gần bề mặt nước và trở lên linh hoạt hơn với kiểu di chuyển co giật.

Cá bệnh xuất hiện các đốm màu đỏ trên bề mặt cơ thể, đầu, nắp mang hay cuống đuôi. Trường hợp nhiễm nặng cá thường xuất hiện các đốm đỏ lớn hoặc các vết loét nông màu xám với phần hoại tử màu nâu.

Theo thông tin mà bạn cung cấp thì đàn cá lóc bạn đang nuôi có thể đã mắc hội chứng lở loét ở cá và đang ở giai đoạn nhiễm bệnh nặng.

Cần lâu bao nhiêu mẫu cá nhiễm hội chứng lở loét để tiến hành chẩn đoán trong phòng thí nghiệm?

Theo tiết 6.1.1 mục 6.1 Mục 6 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-14:2015 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 14: Hội chứng lở loét (EUS) ở cá quy định về việc lấy mẫu cá bệnh như sau:

"6. Chẩn đoán trong phòng thí nghiệm

6.1. Phương pháp PCR (Polymerase Chain Reaction).

6.1.1. Lấy mẫu.

- Thu mẫu cá có dấu hiệu bệnh lý, còn sống hoặc vừa mới chết.

- Bệnh phẩm: Cá nguyên con.

- Số lượng cá trên mỗi mẫu phụ thuộc vào kích cỡ của cá:

- Cá giống: lấy từ 3 con/mẫu đến 5 con/mẫu

- Cá trưởng thành, cá bố mẹ: lấy 1 con/mẫu.

- Lấy mẫu mỗi loại bệnh phẩm, cho vào từng lọ hay túi nilon vô trùng riêng biệt, đậy kín, thao tác lấy mẫu, dụng cụ đựng mẫu và tiếp xúc với mẫu phải đảm bảo vô trùng."

Từ tiêu chuẩn trên thì số lượng cá trên mỗi mẫu phụ thuộc vào kích cỡ của cá.

- Cá giống: lấy từ 3 con/mẫu đến 5 con/mẫu

- Cá trưởng thành, cá bố mẹ: lấy 1 con/mẫu.