Kết hôn giả tạo theo hình thức hợp đồng hôn nhân thì hợp đồng đó có hiệu lực pháp luật hay không?

Nội dung chính

• Hợp đồng hôn nhân có vi phạm pháp luật hay không?
• Kết hôn giả tạo theo hình thức hợp đồng hôn nhân thì hợp đồng đó có hiệu lực pháp luật hay không?
• Hậu quả pháp lý của việc kết hôn giả tạo theo hình thức hợp đồng hôn nhân như thế nào?

Hợp đồng hôn nhân có vi phạm pháp luật hay không?

Căn cứ Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:

Bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình

1. Quan hệ hôn nhân và gia đình được xác lập, thực hiện theo quy định của Luật này được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ.

2. Cấm các hành vi sau đây:

a) Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo;

b) Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;

c) Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;

d) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng;

đ) Yêu sách của cải trong kết hôn;

e) Cưỡng ép ly hôn, lừa dối ly hôn, cản trở ly hôn;

g) Thực hiện sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản vì mục đích thương mại, mang thai hộ vì mục đích thương mại, lựa chọn giới tính thai nhi, sinh sản vô tính;

h) Bạo lực gia đình;

i) Lợi dụng việc thực hiện quyền về hôn nhân và gia đình để mua bán người, bóc lột sức lao động, xâm phạm tình dục hoặc có hành vi khác nhằm mục đích trục lợi.

3. Mọi hành vi vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình phải được xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan khác có thẩm quyền áp dụng biện pháp kịp thời ngăn chặn và xử lý người có hành vi vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình.

4. Danh dự, nhân phẩm, uy tín, bí mật đời tư và các quyền riêng tư khác của các bên được tôn trọng, bảo vệ trong quá trình giải quyết vụ việc về hôn nhân và gia đình.

Theo đó, hợp đồng hôn nhân được xem như là hành vi kết hôn giả tạo của hai bên nhằm đạt được một mục đích gì đó, có thể là tiền, danh vọng,...chứ không phải là múc đích của hôn nhân. Do đó, đây được xem là hành vi kết hôn giả tạo và là điều mà pháp luật nghiêm cấm.

Kết hôn giả tạo theo hình thức hợp đồng hôn nhân thì hợp đồng đó có hiệu lực pháp luật hay không?

Kết hôn giả tạo theo hình thức hợp đồng hôn nhân thì hợp đồng đó có hiệu lực pháp luật hay không?

Tại Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định:

Giao dịch dân sự vô hiệu

Giao dịch dân sự không có một trong các điều kiện được quy định tại Điều 117 của Bộ luật này thì vô hiệu, trừ trường hợp Bộ luật này có quy định khác.

Trong đó, theo quy định tại Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015 thì:

Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự

1. Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

b) Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;

c) Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

2. Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.

Dẫn chiếu đến Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:

Giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội

Giao dịch dân sự có mục đích, nội dung vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội thì vô hiệu.

Điều cấm của luật là những quy định của luật không cho phép chủ thể thực hiện những hành vi nhất định.

Đạo đức xã hội là những chuẩn mực ứng xử chung trong đời sống xã hội, được cộng đồng thừa nhận và tôn trọng.

Như vậy, về cơ bản thì giao dịch dân sự vô hiệu khi KHÔNG đáp ứng được các điều kiện có hiệu lực sau đây:

- Chủ thể phải có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

- Ý chí tự nguyện của chủ thể khi tham gia giao dịch;

- Mục đích và nội dung của giao dịch không vi phạm điều cấm của pháp luật;

- Đáp ứng yếu tố về hình thức trong trường hợp pháp luật có quy định.

Như vậy, kết hôn giả tạo theo hình thức hợp đồng hôn nhân thì hợp đồng sẽ bị vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật.

Hậu quả pháp lý của việc kết hôn giả tạo theo hình thức hợp đồng hôn nhân như thế nào?

Tại Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:

Hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu

1. Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm giao dịch được xác lập.

2. Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.

Trường hợp không thể hoàn trả được bằng hiện vật thì trị giá thành tiền để hoàn trả.

3. Bên ngay tình trong việc thu hoa lợi, lợi tức không phải hoàn trả lại hoa lợi, lợi tức đó.

4. Bên có lỗi gây thiệt hại thì phải bồi thường.

5. Việc giải quyết hậu quả của giao dịch dân sự vô hiệu liên quan đến quyền nhân thân do Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định.

Như vậy, hợp đồng hôn nhân do kết hôn giả tạo sẽ vô hiệu theo pháp luật nên các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.

Trường hợp không thể hoàn trả được bằng hiện vật thì trị giá thành tiền để hoàn trả.