Người bị mất năng lực hành vi dân sự có được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hay không?

Nội dung chính

• Người mất năng lực hành vi dân sự là gì?
• Quyền thừa kế theo pháp luật Việt Nam
• Người mất năng lực hành vi dân sự có được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hay không?

Người mất năng lực hành vi dân sự là gì?

Về khái niệm, căn cứ theo khoản 1 Điều 22 Bộ luật Dân sự 2015 quy định cụ thể về người mất năng lực hành vi dân sự như sau:

- Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần.

- Khi không còn căn cứ tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của chính người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.

Quyền thừa kế theo pháp luật Việt Nam

Về khái niệm, thừa kế là việc dịch chuyển tài sản của người chết cho những người còn sống, tài sản để lại được gọi là di sản. Thừa kế được phân loại thành thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc.

Căn cứ vào quy định tại Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015 thì mọi người đều có quyền thừa kế cụ thể như sau:

- Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật. Người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc.

- Người được hưởng thừa kế theo quy định của pháp luật sẽ không bị phụ thuộc vào mức độ năng lực hành vi của mình. Mọi cá nhân đều bình đẳng trong việc hưởng di sản thừa kế của người chết.

Theo quy định tại Điều 610 Bộ luật Dân sự 2015 thì mọi cá nhân đều bình đẳng về quyền để lại tài sản của mình cho người khác và quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.

Mất năng lực hành vi dân sự

Người mất năng lực hành vi dân sự có được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hay không?

Căn cứ tại Điều 5 Thông tư 23/2014/TT-BTNMT quy định cụ thể như sau:

- Trường hợp thửa đất có nhiều tổ chức, hộ gia đình, cá nhân cùng sử dụng đất, cùng sở hữu tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này thì Giấy chứng nhận được cấp cho từng tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sau khi đã xác định được quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất của từng người.

- Trên mỗi Giấy chứng nhận ghi thông tin đầy đủ về người được cấp Giấy chứng nhận theo quy định tại khoản 1 Điều này; tiếp theo ghi "Cùng sử dụng đất, cùng sở hữu tài sản gắn liền với đất (hoặc Cùng sử dụng đất hoặc Cùng sở hữu tài sản) với... (ghi lần lượt tên của những người còn lại có chung quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất)".

- Trường hợp thửa đất có nhiều tổ chức, hộ gia đình, cá nhân cùng sử dụng đất, cùng sở hữu tài sản gắn liền với đất mà có thỏa thuận bằng văn bản cấp một Giấy chứng nhận cho người đại diện (có công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật) thì Giấy chứng nhận được cấp cho người đại diện đó. Trên Giấy chứng nhận ghi thông tin của người đại diện theo quy định tại Khoản 1 Điều này, dòng tiếp theo ghi "Là người đại diện cho những người cùng sử dụng đất (hoặc cùng sở hữu tài sản gắn liền với đất hoặc cùng sử dụng đất và cùng sở hữu tài sản gắn liền với đất) gồm:... (ghi lần lượt tên của những người cùng sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất)".

- Trường hợp có nhiều người cùng sử dụng đất, cùng sở hữu tài sản gắn liền với đất ghi trên trang 1 không hết thì dòng cuối trang 1 ghi "và những người khác có tên tại điểm Ghi chú của Giấy chứng nhận này"; đồng thời tại điểm Ghi chú của Giấy chứng nhận được ghi: "Những người khác cùng sử dụng đất (hoặc cùng sử dụng đất và sở hữu tài sản gắn liền với đất hoặc cùng sở hữu tài sản gắn liền với đất) gồm:... (ghi lần lượt tên của những người cùng sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất còn lại)".

- Trường hợp nhiều người được thừa kế quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất mà những người được hưởng thừa kế có văn bản thỏa thuận chưa phân chia thừa kế và đề nghị cấp một Giấy chứng nhận cho người đại diện đối với toàn bộ diện tích đất, tài sản gắn liền với đất để thừa kế thì cấp một Giấy chứng nhận cho người đại diện đó. Văn bản thỏa thuận phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật. Trên Giấy chứng nhận ghi thông tin của người đại diện theo quy định tại Khoản 1 Điều này, dòng tiếp theo ghi "Là người đại diện của những người được thừa kế gồm:... (ghi lần lượt tên của những người được thừa kế quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất)".

- Trường hợp cấp Giấy chứng nhận cho chủ sở hữu căn hộ chung cư thì Giấy chứng nhận cấp cho chủ sở hữu căn hộ ghi tên chủ sở hữu theo quy định tại khoản 1 Điều này.

Căn cứ tại Điều 11 Thông tư 23/2014/TT-BTNMT quy định cụ thể như sau:

- Trường hợp trong quyết định giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất, hợp đồng hoặc văn bản nhận chuyển quyền sử dụng đất và các giấy tờ khác về quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai; giấy tờ về quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất quy định tại các Điều 31, 32, 33 và 34 của Nghị định số 43/2014/NĐ-CP có nội dung hạn chế về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất thì ghi nội dung hạn chế theo giấy tờ đó.

- Trường hợp thửa đất hoặc một phần thửa đất thuộc hành lang bảo vệ an toàn công trình đã được công bố, cắm mốc thì ghi "Thửa đất thuộc hành lang bảo vệ an toàn công trình... (ghi tên của công trình có hành lang bảo vệ)"; hoặc ghi "Thửa đất có... m2 đất thuộc hành lang bảo vệ an toàn công trình..." đối với trường hợp một phần thửa đất thuộc hành lang bảo vệ an toàn công trình.

- Trường hợp chưa có bản đồ địa chính thì ghi "Số hiệu và diện tích thửa đất chưa được xác định theo bản đồ địa chính".

- Các nội dung ghi chú trong các trường hợp khác được ghi theo quy định tại khoản 3 Điều 5, điểm c khoản 6 Điều 6, khoản 2 Điều 7b, điểm c khoản 1 Điều 8, điểm c khoản 1 Điều 9 và Điều 13 của Thông tư 23/2014/TT-BTNMT.

Căn cứ khoản 2 Điều 22 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:

- Giao dịch dân sự của người mất năng lực hành vi dân sự phải do người đại diện theo pháp luật xác lập, thực hiện.

Từ những căn cứ nêu trên thì hiện tại không có quy định hạn chế về việc người đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Em trai bạn được nhận quyền sử dụng đất thông qua việc thừa kế thì vẫn được ghi nhận là người sử dụng đất trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất như thông thường. Hạn chế chỉ đặt ra khi em trai bạn thực hiện các giao dịch. Hiện tại, các giao dịch dân sự của em trai bạn phải do người đại diện theo pháp luật của em trai bạn xác lập, thực hiện.