Người bị xử án oan, sai có được bồi thường thiệt hại không? Nếu được thì mức bồi thường trong những vụ án oan, sai là bao nhiêu?

Nội dung chính

• Người bị thiệt hại bởi xử án oan, sai có được bồi thường thiệt hại không?
• Mức bồi thường thiệt hại trong những vụ án oan, sai là bao nhiêu?
• Căn cứ nào để xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại của nhà nước?

Người bị thiệt hại bởi xử án oan, sai có được bồi thường thiệt hại không?

Căn cứ Điều 2 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017 quy định cá nhân, tổ chức bị thiệt hại về vật chất, thiệt hại về tinh thần do người thi hành công vụ gây ra thuộc phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

Thiệt hại được bồi thường là thiệt hại thực tế đã phát sinh và các khoản lãi cùng chi phí khác được quy định cụ thể trong Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017.

Người bị thiệt hại có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại theo quy định tại Điều 5 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017. Tại Điều này cũng quy định những người khác ngoài người bị thiệt hại cũng có quyền yêu cầu bồi thường như sau:

- Người thừa kế của người bị thiệt hại trong trường hợp người bị thiệt hại chết; tổ chức kế thừa quyền, nghĩa vụ của tổ chức bị thiệt hại đã chấm dứt tồn tại.

- Người đại diện theo pháp luật của người bị thiệt hại thuộc trường hợp phải có người đại diện theo pháp luật theo quy định của Bộ luật Dân sự.

- Cá nhân, pháp nhân được những người đã được nêu phía trên ủy quyền thực hiện quyền yêu cầu bồi thường.

Thời hiệu yêu cầu bồi thường thiệt hại theo quy định tại Điều 6 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017 là 03 năm kể từ ngày người có quyền yêu cầu bồi thường quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều 5 của Luật này nhận được văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Người bị xử án oan, sai có được bồi thường thiệt hại không? Nếu được thì mức bồi thường trong những vụ án oan, sai là bao nhiêu?

Mức bồi thường thiệt hại trong những vụ án oan, sai là bao nhiêu?

Theo Chương III Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017 Thông thường, đối với các vụ án oan sai, các thiệt hại được xác định bao gồm:

- Thiệt hại do tài sản bị xâm phạm

- Thiệt hại do thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút

- Thiệt hại về vật chất do người bị thiệt hại chết

- Thiệt hại về vật chất do sức khỏe bị xâm phạm

- Thiệt hại về tinh thần

- Các chi phí khác được bồi thường

Do vậy, mức bồi thường cụ thể cho các vụ án oan, sai không được quy định cụ thể mà tùy vào từng vụ án với tính chất, mức độ khác nhau để xác định mức bồi thường phù hợp. Nhưng vẫn phải đảm bảo được thực hiện kịp thời, công khai, bình đẳng, thiện chí, trung thực và đúng pháp luật.

Căn cứ nào để xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại của nhà nước?

Căn cứ theo Điều 7 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017 quy định như sau:

Điều 7. Căn cứ xác định trách nhiệm bồi thường của Nhà nước

1. Nhà nước có trách nhiệm bồi thường khi có đủ các căn cứ sau đây:

a) Có một trong các căn cứ xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ gây thiệt hại và yêu cầu bồi thường tương ứng quy định tại khoản 2 Điều này;

b) Có thiệt hại thực tế của người bị thiệt hại thuộc phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước theo quy định của Luật này;

c) Có mối quan hệ nhân quả giữa thiệt hại thực tế và hành vi gây thiệt hại.

2. Căn cứ xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ gây thiệt hại và yêu cầu bồi thường tương ứng bao gồm:

a) Có văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường theo quy định của Luật này và có yêu cầu cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại hoặc Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự giải quyết yêu cầu bồi thường;

b) Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án hành chính đã xác định có hành vi trái pháp luật của người bị kiện là người thi hành công vụ gây thiệt hại thuộc phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước và có yêu cầu bồi thường trước hoặc tại phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và đối thoại;

c) Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án hình sự đã xác định có hành vi trái pháp luật của bị cáo là người thi hành công vụ gây thiệt hại thuộc phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước trong hoạt động quản lý hành chính, tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, thi hành án hình sự, thi hành án dân sự và có yêu cầu bồi thường trong quá trình giải quyết vụ án hình sự.

Như vậy khi có các căn cứ để xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ gây thiệt hại theo quy định thì những người có quyền sẽ được yêu cầu Nhà nước bồi thường. Và khi có đủ căn cứ Nhà nước sẽ tiến thành bồi thường theo quy định.