Người dịch thuật là người thân thích của bị hại thì có bị thay đổi hay không? Bị can có quyền đề nghị thay đổi người dịch thuật không?

Nội dung chính

• Người dịch thuật trong vụ án hình sự là ai?
• Bị can có quyền và nghĩa vụ như thế nào?
• Người dịch thuật là người thân thích của bị hại thì có bị thay đổi hay không?
• Bị can có quyền đề nghị thay đổi người dịch thuật không?

Người dịch thuật trong vụ án hình sự là ai?

Căn cứ theo khoản 1 Điều 70 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về người phiên dịch, người dịch thuật như sau:

“1. Người phiên dịch, người dịch thuật là người có khả năng phiên dịch, dịch thuật và được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng yêu cầu trong trường hợp có người tham gia tố tụng không sử dụng được tiếng Việt hoặc có tài liệu tố tụng không thể hiện bằng tiếng Việt.”

Như vậy, có thể hiểu người dịch thuật được là người có khả năng dịch thuật và được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng yêu cầu trong trường hợp có tài liệu tố tụng không thể hiện bằng tiếng Việt.

Bị can có quyền đề nghị thay đổi người dịch thuật không?

Bị can có quyền và nghĩa vụ như thế nào?

Theo khoản 2, khoản 3 Điều 60 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, quy định về bị can, theo đó bị can có quyền và nghĩa vụ như sau:

(1) Bị can có quyền:

- Được biết lý do mình bị khởi tố;

- Được thông báo, giải thích về quyền và nghĩa vụ của mình theo quy định;

- Nhận quyết định khởi tố bị can; quyết định thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố bị can, quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, quyết định phê chuẩn quyết định thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố bị can; quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế; bản kết luận điều tra; quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ điều tra; quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ vụ án; bản cáo trạng, quyết định truy tố và các quyết định tố tụng khác theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015;

- Trình bày lời khai, trình bày ý kiến, không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội;

- Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;

- Trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá;

- Đề nghị giám định, định giá tài sản; đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật;

- Tự bào chữa, nhờ người bào chữa;

- Đọc, ghi chép bản sao tài liệu hoặc tài liệu được số hóa liên quan đến việc buộc tội, gỡ tội hoặc bản sao tài liệu khác liên quan đến việc bào chữa kể từ khi kết thúc điều tra khi có yêu cầu;

- Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.

(2) Bị can có nghĩa vụ:

- Có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Trường hợp vắng mặt không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan thì có thể bị áp giải, nếu bỏ trốn thì bị truy nã;

- Chấp hành quyết định, yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.

Người dịch thuật là người thân thích của bị hại thì có bị thay đổi hay không?

Tại khoản 4 Điều 70 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về người phiên dịch, người dịch thuật, theo đó, khi thuộc một trong các trường hợp sau đây thì người dịch thuật phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi:

- Đồng thời là bị hại, đương sự; là người đại diện, người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo;

- Đã tham gia với tư cách là người bào chữa, người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản trong vụ án đó;

- Đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó.

Theo điểm e khoản 1 Điều 4 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về người thân thích như sau:

“e) Người thân thích của người tham gia tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng là người có quan hệ với người tham gia tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng gồm vợ, chồng, bố đẻ, mẹ đẻ, bố chồng, mẹ chồng, bố vợ, mẹ vợ, bố nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi; ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột; cụ nội, cụ ngoại, bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, cháu ruột.”

Như vậy, trường hợp người dịch thuật là con trai của bị hại trong vụ án đây được xem là người thân thích của bị hại. Do đó, người dịch thuật phải từ chối tham gia tố tụng hoặc sẽ bị thay đổi.

Bị can có quyền đề nghị thay đổi người dịch thuật không?

Căn cứ theo điểm g khoản 2 Điều 60 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về bị can, theo đó bị can có quyền đề nghị giám định, định giá tài sản; đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật.

Như vậy, theo quy định trên đây, chồng bạn là người có quyền đề nghị thay đổi người dịch thuật.