Người giám định có được từ chối thực hiện giám định hay không? Quyền và nghĩa vụ của người giám định trong tố tụng hình sự?

Nội dung chính

• Người giám định là ai? 
• Quyền và nghĩa vụ của người giám định trong tố tụng hình sự được quy định như thế nào?
• Trường hợp nào người giám định phải bị thay đổi?
• Người giám định có được từ chối thực hiện giám định hay không?

Người giám định là ai? 

Tại khoản 1 Điều 68 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, quy định về người giám định cụ thể như sau:

“1. Người giám định là người có kiến thức chuyên môn về lĩnh vực cần giám định, được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu, người tham gia tố tụng yêu cầu giám định theo quy định của pháp luật.”

Như vậy, người giám định trong tố tụng hình sự được hiểu là người có kiến thức chuyên môn về lĩnh vực cần giám định, được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu, người tham gia tố tụng yêu cầu giám định theo quy định của pháp luật.

Quyền và nghĩa vụ của người giám định trong tố tụng hình sự được quy định như thế nào?

Căn cứ theo khoản 2, khoản 3 Điều 68 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, quy định về người giám định như sau:

“2. Người giám định có quyền:

a) Tìm hiểu tài liệu của vụ án có liên quan đến đối tượng phải giám định;

b) Yêu cầu cơ quan trưng cầu, người tham gia tố tụng yêu cầu giám định cung cấp tài liệu cần thiết cho việc kết luận;

c) Tham dự vào việc hỏi cung, lấy lời khai và đặt câu hỏi về những vấn đề có liên quan đến đối tượng giám định;

d) Từ chối thực hiện giám định trong trường hợp thời gian không đủ để tiến hành giám định, các tài liệu cung cấp không đủ hoặc không có giá trị để kết luận, nội dung yêu cầu giám định vượt quá phạm vi hiểu biết chuyên môn của mình;

đ) Ghi riêng ý kiến của mình vào bản kết luận chung nếu không thống nhất với kết luận chung trong trường hợp giám định do tập thể giám định tiến hành;

e) Các quyền khác theo quy định của Luật giám định tư pháp.

3. Người giám định có nghĩa vụ:

a) Có mặt theo giấy triệu tập của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

b) Giữ bí mật điều tra mà mình biết được khi thực hiện giám định;

c) Các nghĩa vụ khác theo quy định của Luật giám định tư pháp.”

Như vậy, người giám định có những quyền và nghĩa vụ sau:

(1) Người giám định có quyền:

- Tìm hiểu tài liệu của vụ án có liên quan đến đối tượng phải giám định;

- Yêu cầu cơ quan trưng cầu, người tham gia tố tụng yêu cầu giám định cung cấp tài liệu cần thiết cho việc kết luận;

- Tham dự vào việc hỏi cung, lấy lời khai và đặt câu hỏi về những vấn đề có liên quan đến đối tượng giám định;

- Từ chối thực hiện giám định trong trường hợp thời gian không đủ để tiến hành giám định, các tài liệu cung cấp không đủ hoặc không có giá trị để kết luận, nội dung yêu cầu giám định vượt quá phạm vi hiểu biết chuyên môn của mình;

- Ghi riêng ý kiến của mình vào bản kết luận chung nếu không thống nhất với kết luận chung trong trường hợp giám định do tập thể giám định tiến hành;

- Các quyền khác theo quy định của Luật giám định tư pháp.

(2) Người giám định có nghĩa vụ:

- Có mặt theo giấy triệu tập của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

- Giữ bí mật điều tra mà mình biết được khi thực hiện giám định;

- Các nghĩa vụ khác theo quy định của Luật giám định tư pháp.

Người giám định có được từ chối thực hiện giám định không?

Trường hợp nào người giám định phải bị thay đổi?

Theo khoản 5 Điều 68 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về người giám định, theo đó khi thuộc một trong các trường hợp sau thì người giám định phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi:

- Đồng thời là bị hại, đương sự; là người đại diện, người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo;

- Đã tham gia với tư cách là người bào chữa, người làm chứng, người phiên dịch, người dịch thuật, người định giá tài sản trong vụ án đó;

- Đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó.

Người giám định có được từ chối thực hiện giám định hay không?

Căn cứ theo điểm d khoản 2 Điều 68 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về người giám định, theo đó người giám định có quyền từ chối thực hiện giám định trong trường hợp thời gian không đủ để tiến hành giám định, các tài liệu cung cấp không đủ hoặc không có giá trị để kết luận, nội dung yêu cầu giám định vượt quá phạm vi hiểu biết chuyên môn của mình.

Như vậy, theo quy định nêu trên, người giám định được quyền từ chối việc thực hiện giám định nếu thời gian không đủ để tiến hành giám định, các tài liệu cung cấp không đủ hoặc không có giá trị để kết luận hoặc nội dung yêu cầu giám định vượt quá phạm vi hiểu biết chuyên môn của họ.

Trên đây là những quy định pháp luật mới nhất liên quan đến việc người giám định có được từ chối thực hiện giám định, quyền và nghĩa vụ của người giám định trong tố tụng hình sự.