Phó Thủ tướng Chính phủ có được thay mặt Thủ tướng Chính phủ giải trình, trả lời chất vấn trước Quốc hội không?

Nội dung chính

• Phó Thủ tướng Chính phủ có được thay mặt Thủ tướng Chính phủ giải trình, trả lời chất vấn trước Quốc hội không?
• Tiêu chuẩn chức danh cụ thể đối với Phó Thủ tướng Chính phủ được quy định thế nào?
• Ai có trách nhiệm trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm Phó Thủ tướng Chính phủ?

Phó Thủ tướng Chính phủ có được thay mặt Thủ tướng Chính phủ giải trình, trả lời chất vấn trước Quốc hội không?

Việc giải trình, trả lời chất vấn trước Quốc hội được quy định tại khoản 2 Điều 29 Luật Tổ chức Chính phủ 2015 như sau:

Trách nhiệm của Thủ tướng Chính phủ

1. Chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ và hệ thống hành chính nhà nước từ trung ương đến địa phương; về các quyết định và kết quả thực hiện các quyết định của mình trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn được giao.

2. Thực hiện báo cáo công tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; giải trình, trả lời chất vấn trước Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, trường hợp vắng mặt thì ủy quyền cho Phó Thủ tướng Chính phủ thực hiện.

3. Thực hiện chế độ báo cáo trước Nhân dân thông qua các phương tiện thông tin đại chúng về những vấn đề quan trọng thuộc thẩm quyền giải quyết của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

Như vậy, theo quy định, Phó Thủ tướng Chính phủ có thể thay mặt Thủ tướng Chính phủ giải trình, trả lời chất vấn trước Quốc hội nếu Thủ tướng Chính phủ vắng mặt và được Thủ tướng ủy quyền.

Phó Thủ tướng Chính phủ có được thay mặt Thủ tướng Chính phủ giải trình, trả lời chất vấn trước Quốc hội không? (Hình từ Internet)

Tiêu chuẩn chức danh cụ thể đối với Phó Thủ tướng Chính phủ được quy định thế nào?

Tiêu chuẩn chức danh cụ thể đối với Phó Thủ tướng Chính phủ được quy định tại tiểu mục 2.12 Mục 2 Phần I Quy định 214-QĐ/TW năm 2020 như sau:

KHUNG TIÊU CHUẨN CHỨC DANH CÁN BỘ THUỘC DIỆN BAN CHẤP HÀNH TRUNG ƯƠNG, BỘ CHÍNH TRỊ, BAN BÍ THƯ QUẢN LÝ

...

2. Tiêu chuẩn chức danh cụ thể

Tiêu chuẩn các chức danh dưới đây phải bảo đảm đầy đủ tiêu chuẩn chung nêu tại Mục 1, Phần I, Quy định này; đồng thời, đáp ứng các tiêu chuẩn của mỗi chức danh, cụ thể như sau:

...

2.12. Phó Thủ tướng Chính phủ

Bảo đảm đầy đủ các tiêu chuẩn chung của Uỷ viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư hoặc Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương, đồng thời, cần có những phẩm chất, năng lực: Có năng lực trong hoạch định chiến lược; quyết đoán, quyết liệt, kịp thời để quyết định những vấn đề khó, phức tạp liên quan đến lĩnh vực hành pháp. Có kiến thức sâu rộng về quản lý nhà nước trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước; hiểu biết sâu về lĩnh vực được phân công. Có năng lực cụ thể hoá đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng thành cơ chế, chính sách, pháp luật của Nhà nước và chỉ đạo tổ chức thực hiện có hiệu quả. Có năng lực phát hiện những hạn chế, yếu kém trong lĩnh vực phụ trách và đề xuất các giải pháp khắc phục. Là Uỷ viên chính thức Ban Chấp hành Trung ương trọn một nhiệm kỳ, đồng thời kinh qua và hoàn thành tốt nhiệm vụ ở chức vụ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh hoặc chủ chốt các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương.

...

Như vậy, theo quy định, Phó Thủ tướng Chính phủ phải bảo đảm đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn chung nêu tại Mục 1 Phần I Quy định 214-QĐ/TW năm 2020.

Đồng thời, đáp ứng các tiêu chuẩn cụ thể như sau:

- Bảo đảm đầy đủ các tiêu chuẩn chung của Uỷ viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư hoặc Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương,

- Đồng thời, cần có những phẩm chất, năng lực:

+ Có năng lực trong hoạch định chiến lược;

+ Quyết đoán, quyết liệt, kịp thời để quyết định những vấn đề khó, phức tạp liên quan đến lĩnh vực hành pháp.

- Có kiến thức sâu rộng về quản lý nhà nước trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước; hiểu biết sâu về lĩnh vực được phân công.

- Có năng lực cụ thể hoá đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng thành cơ chế, chính sách, pháp luật của Nhà nước và chỉ đạo tổ chức thực hiện có hiệu quả.

- Có năng lực phát hiện những hạn chế, yếu kém trong lĩnh vực phụ trách và đề xuất các giải pháp khắc phục.

- Là Uỷ viên chính thức Ban Chấp hành Trung ương trọn một nhiệm kỳ, đồng thời kinh qua và hoàn thành tốt nhiệm vụ ở chức vụ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh hoặc chủ chốt các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương.

Ai có trách nhiệm trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm Phó Thủ tướng Chính phủ?

Trách nhiệm trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm Phó Thủ tướng Chính phủ được quy định tại khoản 3 Điều 98 Hiến pháp 2013 như sau:

Thủ tướng Chính phủ do Quốc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội.

Thủ tướng Chính phủ có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:

...

3. Trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và Thành viên khác của Chính phủ; bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Thứ trưởng, chức vụ tương đương thuộc bộ, cơ quan ngang bộ; phê chuẩn việc bầu, miễn nhiệm và quyết định điều động, cách chức Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương;

4. Đình chỉ việc thi hành hoặc bãi bỏ văn bản của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trái với Hiến pháp, luật và văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên; đình chỉ việc thi hành nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trái với Hiến pháp, luật và văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên, đồng thời đề nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội bãi bỏ;

...

Như vậy, theo quy định, Thủ tướng Chính phủ là người có trách nhiệm trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm Phó Thủ tướng Chính phủ.