Quy trình tự xét nghiệm HIV tại nhà được thực hiện như thế nào? Nguyên tắc chung khi thực hiện xét nghiệm HIV tại nhà?

Nội dung chính

• Xét nghiệm HIV tại cộng đồng nói chung và xét nghiệm HIV tại nhà nói riêng phải đảm bảo những nguyên tắc gì?
• Quy trình tự xét nghiệm HIV tại nhà được thực hiện như thế nào?
• Thế nào là tự xét nghiệm HIV tại nhà?

Xét nghiệm HIV tại cộng đồng nói chung và xét nghiệm HIV tại nhà nói riêng phải đảm bảo những nguyên tắc gì?

Tại Điều 3 Hướng dẫn tư vấn, xét nghiệm HIV tại cộng đồng ban hành kèm theo Quyết định 2673/QĐ-BYT năm 2018 quy định như sau:

Nguyên tắc chung

1. Bảo đảm tính bí mật về thông tin của người được xét nghiệm HIV.

2. Tất cả người được xét nghiệm HIV tại cộng đồng phải được cung cấp thông tin trước xét nghiệm HIV, các bước thực hiện và kỹ thuật thực hiện xét nghiệm, ý nghĩa kết quả xét nghiệm, các tình huống có thể gây sai lệch kết quả xét nghiệm trước khi sử dụng sinh phẩm xét nghiệm.

3. Việc xét nghiệm HIV tại cộng đồng được thực hiện trên cơ sở tự nguyện của người được xét nghiệm HIV.

4. Không trả kết quả xét nghiệm HIV tại cộng đồng bằng giấy cho người được xét nghiệm, trừ trường hợp xét nghiệm HIV do nhân viên xét nghiệm HIV thực hiện.

5. Chỉ sử dụng loại sinh phẩm xét nghiệm HIV có kỹ thuật đơn giản, dễ sử dụng và được phép lưu hành tại Việt Nam.

6. Nhân viên thông báo tình trạng nhiễm HIV cho bạn tình, bạn chích chung của người nhiễm HIV phải được sự đồng ý của người nhiễm HIV bằng văn bản.

7. Bảo đảm tính sẵn có và kết nối dịch vụ tư vấn trước và sau khi thực hiện xét nghiệm HIV cho loại hình tự xét nghiệm HIV.

8. Bảo đảm hỗ trợ kết nối xét nghiệm khẳng định nhiễm HIV cho các khách hàng có kết quả phản ứng.

9. Bảo đảm kết nối chăm sóc điều trị ARV cho người có kết quả xét nghiệm khẳng định HIV dương tính.

Theo đó, xét nghiệm HIV tại cộng đồng nói chung và xét nghiệm HIV tại nhà nói riêng phải đảm bảo những nguyên tắc chung kể trên.

Quy trình tự xét nghiệm HIV tại nhà được thực hiện như thế nào? Nguyên tắc chung khi thực hiện xét nghiệm HIV tại nhà? (hình từ internet)

Quy trình tự xét nghiệm HIV tại nhà được thực hiện như thế nào?

Tại Điều 6 Hướng dẫn tư vấn, xét nghiệm HIV tại cộng đồng ban hành kèm theo Quyết định 2673/QĐ-BYT năm 2018 quy định như sau:

Bước 01: Chọn loại sinh phẩm xét nghiệm HIV được phép lưu hành tại Việt Nam;

Bước 02: Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của Nhà sản xuất;

- Yêu cầu trợ giúp của nhân viên xét nghiệm nếu cần;

Bước 03: Thực hiện việc xét nghiệm và thu gom vật dụng đã sử dụng sau xét nghiệm theo hướng dẫn của Nhà sản xuất hoặc theo Hướng dẫn quốc gia về xét nghiệm HIV;

Lưu ý: Kết quả xét nghiệm chỉ nhằm mục đích phân loại ban đầu. Trường hợp xét nghiệm có phản ứng, người tự xét nghiệm cần đến cơ sở y tế để làm xét nghiệm khẳng định nhiễm HIV.

Ngoài ra, tại tiết 1.2 tiểu mục 1 Mục 2 Hướng dẫn quốc gia xét nghiệm HIV ban hành kèm theo Quyết định 2674/QĐ-BYT năm 2018 có hướng dẫn chi tiết quy trình tự xét nghiệm HIV tại nhà như sau:

Bước 01: Thu thập mẫu bệnh phẩm

(1) Lấy dịch miệng

- Không ăn hoặc uống trước 15 phút, không sử dụng sản phẩm chăm sóc răng miệng trước 30 phút.

- Kiểm tra ngày hết hạn, tính nguyên vẹn của thanh xét nghiệm và các dung dịch đi kèm.

- Lấy thanh xét nghiệm ra khỏi túi bảo vệ. Khi lấy thanh ra khỏi túi tránh chạm tay vào phần bông thu thập mẫu.

- Kiểm tra túi giữ ẩm đi kèm trong túi đựng thanh xét nghiệm, nếu túi đựng thanh xét nghiệm không có túi giữ ẩm, loại bỏ thanh xét nghiệm và sử dụng thanh mới.

- Đặt phần bông vào vùng thấp của má và phần nướu răng (lợi) quét nhẹ nhàng 1 vòng quanh nướu răng cả hàm trên và hàm dưới. Tránh quét xuống phía dưới vòm họng, bên trong má hoặc lưỡi. Cả hai mặt của phần bông thu thập mẫu đều có thể sử dụng để lấy mẫu.

(2) Lấy máu đầu ngón tay

- Chuẩn bị dụng cụ: Kim/lưỡi chích dùng một lần có lẫy (lancet) chuyên dụng, ống mao quản có thể tích phù hợp, găng tay, bông thấm nước vô trùng, cồn 70 độ hoặc cồn I ốt, băng cá nhân, thùng đựng chất thải theo quy định.

- Chuẩn bị lấy máu

+ Điền đầy đủ các thông tin về người được làm xét nghiệm (họ tên hoặc mã số và năm sinh/tuổi) và ngày lấy mẫu trên phiếu xét nghiệm và trên thanh xét nghiệm (trong trường hợp cần thiết).

+ Rửa tay và đeo găng tay.

- Tiến hành lấy máu

+ Người được làm xét nghiệm làm ấm bàn tay bằng cách xoa hai tay với nhau hoặc rửa tay bằng nước ấm;

+ Xác định vị trí chích máu: Vị trí chích máu tốt nhất là mặt bên (trái hoặc phải của ngón tay thứ 3 (ngón giữa) hoặc thứ 4 (ngón áp út);

+ Người được làm xét nghiệm duỗi bàn tay xuống phía dưới;

+ Sát khuẩn vị trí lấy máu bằng cồn 70 độ và để khô trong vòng 30 giây;

+ Để kim/lưỡi chích một cách vuông góc với mặt da đầu ngón tay ấn lẫy nhanh, mạnh dứt khoát. Đảm bảo giữ kim chích đúng góc và không làm nghiêng;

+ Lau bỏ giọt máu đầu tiên (vì giọt máu đầu tiên thường chứa dịch tổ chức có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm, tế bào kẽ không đủ lượng máu cho xét nghiệm);

+ Đợi cho đến khi máu chảy thành giọt lớn, dùng ống mao quản hút đủ thể tích yêu cầu (không bóp nặn vùng chích máu để tiết ra dịch tổ chức mô xung quanh sẽ ảnh hưởng đến chất lượng mẫu);

+ Bỏ kim/lưỡi chích vào hộp đựng các vật sắc nhọn và ống mao quản dùng đã hút mẫu máu vào hộp đựng rác thải y tế;

+ Sát trùng lại vị trí đã lấy máu bằng cồn 70 độ và băng lại;

+ Mẫu sau khi lấy cần tiến hành xét nghiệm theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Bước 02: Thực hiện xét nghiệm theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất.

Bước 03: Thực hiện việc xét nghiệm và thu gom vật dụng đã sử dụng sau xét nghiệm theo hướng dẫn của Nhà sản xuất hoặc theo Hướng dẫn quốc gia về xét nghiệm HIV.

Thế nào là tự xét nghiệm HIV tại nhà?

Theo Điều 2 Hướng dẫn tư vấn, xét nghiệm HIV tại cộng đồng ban hành kèm theo Quyết định 2673/QĐ-BYT năm 2018 quy định như sau:

Giải thích từ ngữ

Trong Hướng dẫn này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

1. Tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng: là quá trình tư vấn và xét nghiệm HIV được thực hiện ngoài cơ sở y tế.

2. Tư vấn xét nghiệm HIV do những nhân viên không làm trong các phòng xét nghiệm HIV thực hiện: là việc tư vấn xét nghiệm HIV được thực hiện bởi những người đã được tập huấn để cung cấp dịch vụ tư vấn và xét nghiệm HIV, nhưng không được đào tạo chuyên ngành về xét nghiệm và không làm trong cơ sở xét nghiệm HIV.

3. Tự xét nghiệm HIV: là quá trình người được xét nghiệm tự thực hiện tất cả các bước của việc xét nghiệm HIV bao gồm tự lấy mẫu, tự làm xét nghiệm HIV và tự đọc kết quả.

...

Theo quy định này, tự xét nghiệm HIV tại nhà là quá trình người được xét nghiệm tự thực hiện tất cả các bước của việc xét nghiệm HIV tại nhà bao gồm tự lấy mẫu, tự làm xét nghiệm HIV và tự đọc kết quả.