Số lượng mẫu tôm có triệu chứng nhiễm bệnh vi bào tử cần lấy để tiến hành chẩn đoán bệnh bằng phương pháp PCR là bao nhiêu?

Nội dung chính

• Bệnh vi bào tử ở tôm thường xuất hiện trên một số loài tôm nào?
• Số lượng mẫu tôm có triệu chứng nhiễm bệnh vi bào tử cần lấy để tiến hành chẩn đoán bằng phương pháp PCR là bao nhiêu?
• Khi tôm nhiễm bệnh vi bào tử sẽ có một số dấu hiệu bệnh lý như thế nào?
• Thiết bị, dung cụ dùng để chẩn đoán bệnh vi bào tử ở tôm khi áp dụng phương pháp PCR gồm những thiết bị dụng cụ nào?

Bệnh vi bào tử ở tôm thường xuất hiện trên một số loài tôm nào?

Theo tiểu mục 5.1 Mục 5 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-12:2019 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 12:Bệnh vi bảo tử do Enterocytozoon hepatopenaei ở tôm quy định về dịch tễ học như sau:

"5 Chẩn đoán lâm sàng

5.1 Dịch tễ học

Bệnh thường xảy ra trên các loài tôm thuộc họ tôm he (Penaeidae) như tôm sú (Penaeus monodon), tôm he (P. merguensis), tôm thẻ chân trắng (P. vannamei), tôm nâu (P. aztecus), P. setiferus...

Một số loài có thể mang trùng như tôm đất, tôm càng xanh, cua, ghẹ, động vật phù du Artemia, Copepoda.

Tôm thường nhiễm bệnh ở giai đoạn rất sớm, từ 10 ngày đến 15 ngày sau khi thả giống và ở các giai đoạn của tôm nuôi

EHP có thể lây nhiễm theo chiều ngang từ tôm bệnh sang tôm khỏe, gián tiếp từ thức ăn tươi sống cho tôm có mang mầm bệnh.

Bệnh có thể xảy ra quanh năm và phân bố ở phần lớn các vùng nuôi tôm ở các nước Châu Á - Thái Bình Dương.

..."

Theo đó, bệnh vi bào tử ở tôm thường xuất hiện trên một số loài tôm thuộc họ tôm he (Penaeidae) như tôm sú (Penaeus monodon), tôm he (P. merguensis), tôm thẻ chân trắng (P. vannamei), tôm nâu (P. aztecus), P. setiferus...

Ngoài ra, một số loài tôm có thể mang vi bào tử trùng như tôm đất, tôm càng xanh, cua, ghẹ, động vật phù du Artemia, Copepoda.

Tôm thường nhiễm bệnh ở giai đoạn rất sớm, từ 10 ngày đến 15 ngày sau khi thả giống và ở các giai đoạn của tôm nuôi.

Số lượng mẫu tôm có triệu chứng nhiễm bệnh vi bào tử cần lấy để tiến hành chẩn đoán bằng phương pháp PCR là bao nhiêu?

Theo tiết 6.1.1 tiểu mục 6.1 Mục 6 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-12:2019 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 12:Bệnh vi bảo tử do Enterocytozoon hepatopenaei ở tôm quy định số lượng mẫu tôm có dấu hiệu nhiệm bệnh vi bào tử cần lấy để tiến hành phương pháp PCR như sau:

"6 Chẩn đoán trong phòng thí nghiệm

6.1 Phương pháp PCR (Polymerase Chain Reaction)

6.1.1 Lấy mẫu

Số lượng tôm trên mỗi mẫu phụ thuộc vào kích cỡ của tôm:

- Giai đoạn ấu trùng, hậu ấu trùng: 100 mg

- Tôm trưởng thành, tôm bố mẹ: lấy từ 5 con/mẫu đến 10 con/mẫu.

Chú ý: Lấy tôm còn sống, sắp chết hoặc mới chết có biểu hiện bệnh lý.

..."

Như vậy, số lượng mẫu tôm bệnh cần lấy sẽ phụ thuộc vào kích cỡ của tôm:

- Giai đoạn ấu trùng, hậu ấu trùng: 100 mg

- Tôm trưởng thành, tôm bố mẹ: lấy từ 5 con/mẫu đến 10 con/mẫu.

Bạn cần lưu ý khi lấy mẫu tôm dùng trong việc chẩn đoán bệnh thì không được lấy mẫu tôm đã chết quá lâu. Mẫu tôm dùng trong phương pháp PCR phải là mẫu tôm còn sống, sắp chết hoặc mới chết có biểu hiện bệnh lý.

Mẫu tôm có triệu chứng bệnh vi bào tử (Hình từ Internet)

Khi tôm nhiễm bệnh vi bào tử sẽ có một số dấu hiệu bệnh lý như thế nào?

Theo tiểu mục 5.1 Mục 5 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-12:2019 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 12:Bệnh vi bảo tử do Enterocytozoon hepatopenaei ở tôm quy định về triệu chứng lâm sàng khi tôm nhiễm bệnh vi bào tử như sau:

"5 Chẩn đoán lâm sàng

...

5.2 Triệu chứng lâm sàng

Tôm bị bệnh kém ăn, hoạt động chậm chạp, chậm lớn, còi cọc, phân đàn, chết rải rác trong quát trình nuôi.

Khi tôm thẻ chân trắng giống bị nhiễm EHP thả nuôi trong tháng đầu tiên, tôm vẫn phát triển tương đối bình thường nhưng sau khi đạt trọng lượng khoảng 3-4 g/con cũng như lượng sinh khối trong ao tăng dần thì tôm bắt đầu chậm lớn dần và dừng hẳn sự tăng trưởng. Tôm nuôi 90- 100 ngày tuổi cũng chỉ đạt trọng lượng 4-5 g/con.

Xuất hiện các sợi phân trắng hoặc vàng nâu tại nhá hoặc nổi trên mặt ao và dồn vào góc ao hoặc cuối hướng gió.

Gan tụy chuyển màu nhạt

...

Theo đó, một số triện chứng bệnh lý khi tôm nhiễm bệnh vi bào tử mà người nuôi có thể nhận biết là tôm bị bệnh kém ăn, hoạt động chậm chạp, chậm lớn, còi cọc, phân đàn, chết rải rác trong quát trình nuôi.

Ngoài ra, trong thời gian đầu nhiễm bệnh thì tôm sẽ phát triển bình thường cho tới khi đạt trọng lượng từ 3-4g/con thì sẽ có dấu hiệu chậm phát triển.

Người nuôi cần để ý sự xuất hiện của các sợi phân trắng hoặc vàng nâu tại nhá hoặc nổi trên mặt ao và dồn vào góc ao hoặc cuối hướng gió và có thể quan sát xem gan tụy của tôm có triệu chứng bệnh có chuyền màu nhạt hay không.

Thiết bị, dung cụ dùng để chẩn đoán bệnh vi bào tử ở tôm khi áp dụng phương pháp PCR gồm những thiết bị dụng cụ nào?

Theo tiểu mục 4.1 Mục 4 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-12:2019 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 12:Bệnh vi bảo tử do Enterocytozoon hepatopenaei ở tôm quy định về thiết bị dụng cụ dùng trong phương pháp PCR như sau:

"4 Thiết bị, dụng cụ

Sử dụng thiết bị, dụng cụ thông thường của phòng thử nghiệm sinh học và những thiết bị, dụng cụ sau:

4.1 Thiết bị, dụng cụ dùng cho phương pháp chẩn đoán bằng PCR, Realtime PCR

4.1.1 Máy nhân gen PCR

4.1.2 Máy Realtime PCR

4.1.3 Máy ly tâm, có thể ly tâm với gia tốc 6 000 g và 20 000 g

4.1.4 Máy lắc trộn vortex

4.1.5 Máy ly tâm nhanh spindown

4.1.6 Bộ điện di, gồm bộ nguồn và bể chạy điện di

4.1.7 Máy đọc gel

..."

Như vậy, khi áp dụng phương pháp PCR để chẩn đoán bệnh vi bào tử ở tôm thì cần dùng những thiết bị và dụng cụ theo Tiêu chuẩn vừa nêu trên.