Thẩm phán chủ tọa phiên tòa có được quyền quyết định áp dụng biện pháp tạm giam đối với bị cáo không?

Nội dung chính

• Biện pháp tạm giam có được áp dụng đối với bị cáo là phụ nữ mang thai không?
• Thẩm phán chủ tọa phiên tòa có được quyền quyết định áp dụng biện pháp tạm giam đối với bị cáo không?
• Chánh án được ủy quyền cho Thẩm phán chủ tọa phiên tòa áp dụng biện pháp tạm giam đối với bị cáo không?

Biện pháp tạm giam có được áp dụng đối với bị cáo là phụ nữ mang thai không?

Việc áp dụng biện pháp tạm giam đối với phụ nữ mang thai được quy định tại khoản 4 Điều 119 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 như sau:

Tạm giam

...

4. Đối với bị can, bị cáo là phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, là người già yếu, người bị bệnh nặng mà có nơi cư trú và lý lịch rõ ràng thì không tạm giam mà áp dụng biện pháp ngăn chặn khác, trừ các trường hợp:

a) Bỏ trốn và bị bắt theo quyết định truy nã;

b) Tiếp tục phạm tội;

c) Có hành vi mua chuộc, cưỡng ép, xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật; tiêu hủy, giả mạo chứng cứ, tài liệu, đồ vật của vụ án, tẩu tán tài sản liên quan đến vụ án; đe dọa, khống chế, trả thù người làm chứng, bị hại, người tố giác tội phạm hoặc người thân thích của những người này;

d) Bị can, bị cáo về tội xâm phạm an ninh quốc gia và có đủ căn cứ xác định nếu không tạm giam đối với họ thì sẽ gây nguy hại đến an ninh quốc gia.

...

Theo đó, về nguyên tắc thì bị cáo là phụ nữ mang thai sẽ không bị áp dụng biện pháp tạm giam, trừ những trường hợp sau:

+ Bỏ trốn và bị bắt theo quyết định truy nã.

+ Tiếp tục phạm tội.

+ Có hành vi mua chuộc, cưỡng ép, xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật; tiêu hủy, giả mạo chứng cứ, tài liệu, đồ vật của vụ án, tẩu tán tài sản liên quan đến vụ án; đe dọa, khống chế, trả thù người làm chứng, bị hại, người tố giác tội phạm hoặc người thân thích của những người này.

+ Bị cáo về tội xâm phạm an ninh quốc gia và có đủ căn cứ xác định nếu không tạm giam đối với họ thì sẽ gây nguy hại đến an ninh quốc gia.

Áp dụng biện pháp tạm giam (Hình từ Internet)

Thẩm phán chủ tọa phiên tòa có được quyền quyết định áp dụng biện pháp tạm giam đối với bị cáo không?

Nhiệm vụ, quyền hạn của Thẩm phán chủ tọa phiên tòa được quy định tại khoản 2 Điều 45 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 như sau:

Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Thẩm phán

1. Thẩm phán được phân công giải quyết, xét xử vụ án hình sự có những nhiệm vụ, quyền hạn:

a) Nghiên cứu hồ sơ vụ án trước khi mở phiên tòa;

b) Tiến hành xét xử vụ án;

c) Tiến hành hoạt động tố tụng và biểu quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền của Hội đồng xét xử;

d) Tiến hành hoạt động tố tụng khác thuộc thẩm quyền của Tòa án theo sự phân công của Chánh án Tòa án.

2. Thẩm phán chủ tọa phiên tòa có những nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại khoản 1 Điều này và những nhiệm vụ, quyền hạn:

a) Quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, trừ biện pháp tạm giam;

b) Quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung;

c) Quyết định đưa vụ án ra xét xử; quyết định đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án;

d) Điều hành việc xét xử vụ án, tranh tụng tại phiên tòa;

đ) Quyết định trưng cầu giám định, giám định bổ sung hoặc giám định lại, thực nghiệm điều tra; thay đổi hoặc yêu cầu thay đổi người giám định; yêu cầu định giá tài sản, yêu cầu thay đổi người định giá tài sản;

e) Yêu cầu hoặc đề nghị cử, thay đổi người bào chữa; thay đổi người giám sát người dưới 18 tuổi phạm tội; yêu cầu cử, thay đổi người phiên dịch, người dịch thuật;

g) Quyết định triệu tập những người cần xét hỏi đến phiên tòa;

h) Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn tố tụng khác thuộc thẩm quyền của Tòa án theo sự phân công của Chánh án Tòa án theo quy định của Bộ luật này.

3. Thẩm phán phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi, quyết định của mình.

Theo quy định trên, thẩm phán chủ tọa phiên tòa sẽ được quyền quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, nhưng không được quyền áp dụng biện pháp tạm giam.

Do đó, Thẩm phán chủ tọa phiên tòa không được quyền áp dụng biện pháp tạm giam đối với bị can, bị cáo.

Chánh án được ủy quyền cho Thẩm phán chủ tọa phiên tòa áp dụng biện pháp tạm giam đối với bị cáo không?

Căn cứ khoản 2, khoản 4 Điều 44 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định như sau:

Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Chánh án, Phó Chánh án Tòa án

...

2. Khi tiến hành việc giải quyết vụ án hình sự, Chánh án Tòa án có những nhiệm vụ, quyền hạn:

a) Quyết định áp dụng, thay đổi hoặc hủy bỏ biện pháp tạm giam, xử lý vật chứng;

b) Quyết định áp dụng, đình chỉ biện pháp bắt buộc chữa bệnh;

c) Quyết định áp dụng thủ tục rút gọn hoặc hủy bỏ quyết định áp dụng thủ tục rút gọn;

d) Kiến nghị, kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án;

đ) Quyết định và tiến hành hoạt động tố tụng khác thuộc thẩm quyền của Tòa án;

e) Tiến hành hoạt động tố tụng khác theo quy định của Bộ luật này.

3. Khi được phân công giải quyết, xét xử vụ án hình sự, Phó Chánh án Tòa án có những nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này, trừ quy định tại điểm b khoản 1 Điều này. Phó Chánh án Tòa án không được giải quyết khiếu nại, tố cáo về hành vi, quyết định của mình.

4. Chánh án, Phó Chánh án Tòa án phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi, quyết định của mình. Chánh án, Phó Chánh án Tòa án không được ủy quyền cho Thẩm phán thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

Như vậy, khi tiến hành việc giải quyết vụ án hình sự thì Chánh án Tòa án có quyền quyết định áp dụng biện pháp tạm giam và không được ủy quyền cho Thẩm phán thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

Do đó, Chánh án không được ủy quyền cho Thẩm phán chủ tọa phiên tòa áp dụng biện pháp tạm giam đối với bị cáo.