Thực hành quyền công tố là gì? Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố nhằm bảo đảm những gì?

Nội dung chính

• Cơ quan nào thực hành quyền công tố?
• Thực hành quyền công tố là gì? Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố nhằm bảo đảm gì?
• Khi thực hiện chức năng thực hành quyền công tố, Viện kiểm sát nhân dân có nhiệm vụ, quyền hạn nào?
• Viện kiểm sát nhân dân thực hiện chức năng thực hành quyền công tố bằng những công tác nào?

Cơ quan nào thực hành quyền công tố?

Chức năng của Viện kiểm sát nhân dân được quy định tại Điều 2 Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 2014 như sau:

Chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân

1. Viện kiểm sát nhân dân là cơ quan thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

2. Viện kiểm sát nhân dân có nhiệm vụ bảo vệ Hiến pháp và pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.

Theo quy định trên, Viện kiểm sát nhân dân là cơ quan thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Thực hành quyền công tố là gì? Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố nhằm bảo đảm gì?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 2014 thì thực hành quyền công tố là hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân trong tố tụng hình sự để thực hiện việc buộc tội của Nhà nước đối với người phạm tội.

Thực hành quyền công tố được thực hiện ngay từ khi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và trong suốt quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử vụ án hình sự.

Căn cứ khoản 2 Điều 3 Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 2014 thì Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố nhằm bảo đảm:

- Mọi hành vi phạm tội, người phạm tội phải được phát hiện, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử kịp thời, nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không làm oan người vô tội, không để lọt tội phạm và người phạm tội;

- Không để người nào bị khởi tố, bị bắt, tạm giữ, tạm giam, bị hạn chế quyền con người, quyền công dân trái luật.

Thực hành quyền công tố (Hình từ Internet)

Khi thực hiện chức năng thực hành quyền công tố, Viện kiểm sát nhân dân có nhiệm vụ, quyền hạn nào?

Theo khoản 3 Điều 3 Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 2014 thì khi thực hiện chức năng thực hành quyền công tố, Viện kiểm sát nhân dân có nhiệm vụ, quyền hạn sau:

(1) Yêu cầu khởi tố, hủy bỏ quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án trái pháp luật, phê chuẩn, không phê chuẩn quyết định khởi tố bị can của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra; trực tiếp khởi tố vụ án, khởi tố bị can trong những trường hợp do Bộ luật tố tụng hình sự quy định.

(2) Quyết định, phê chuẩn việc áp dụng, thay đổi, hủy bỏ các biện pháp hạn chế quyền con người, quyền công dân trong việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và trong việc khởi tố, điều tra, truy tố theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.

(3) Hủy bỏ các quyết định tố tụng trái pháp luật khác trong việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và trong việc khởi tố, điều tra của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

(4) Khi cần thiết đề ra yêu cầu điều tra và yêu cầu Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra thực hiện.

(5) Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan cung cấp tài liệu để làm rõ tội phạm, người phạm tội.

(6) Trực tiếp giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; tiến hành một số hoạt động điều tra để làm rõ căn cứ quyết định việc buộc tội đối với người phạm tội.

(7) Điều tra các tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp, các tội phạm về tham nhũng, chức vụ xảy ra trong hoạt động tư pháp theo quy định của luật.

(8) Quyết định việc áp dụng thủ tục rút gọn trong giai đoạn điều tra, truy tố.

(9) Quyết định việc truy tố, buộc tội bị cáo tại phiên tòa.

(10) Kháng nghị bản án, quyết định của Tòa án trong trường hợp Viện kiểm sát nhân dân phát hiện oan, sai, bỏ lọt tội phạm, người phạm tội.

(11) Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác trong việc buộc tội đối với người phạm tội theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.

Viện kiểm sát nhân dân thực hiện chức năng thực hành quyền công tố bằng những công tác nào?

Theo khoản 1 Điều 6 Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 2014 Viện kiểm sát nhân dân thực hiện chức năng thực hành quyền công tố bằng những công tác sau:

(1) Thực hành quyền công tố trong việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.

(2) Thực hành quyền công tố trong giai đoạn khởi tố, điều tra vụ án hình sự.

(3) Thực hành quyền công tố trong giai đoạn truy tố tội phạm.

(4) Thực hành quyền công tố trong giai đoạn xét xử vụ án hình sự.

(5) Điều tra một số loại tội phạm.

(6) Thực hành quyền công tố trong hoạt động tương trợ tư pháp về hình sự.