Tiến hành xác định hàm lượng phấn hoa tương đối của mật ong thế nào? Thiết bị, dụng cụ gì được sử dụng?

Nội dung chính

• Thuốc thử dùng để xác định hàm lượng phấn hoa tương đối của mật ong phải đảm bảo yêu cầu chung gì?
• Những thiết bị, dụng cụ nào được dùng để xác định hàm lượng phấn hoa tương đối của mật ong?
• Việc xác định hàm lượng phấn hoa tương đối của mật ong được thực hiện ra sao?

Thuốc thử dùng để xác định hàm lượng phấn hoa tương đối của mật ong phải đảm bảo yêu cầu chung gì?

Căn cứ Mục 4 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13846:2023 về Mật ong - Xác định hàm lượng phấn hoa tương đối quy định như sau:

4 Thuốc thử

4.1 Yêu cầu chung

Vì phương pháp được mô tả trong tiêu chuẩn này không phải là phép phân tích, mà là đếm số lượng tế bào thực vật cụ thể (các hạt phấn hoa), nên không có các yêu cầu về độ tinh khiết cụ thể được quy định đối với thuốc thử được sử dụng, trừ nước phải là nước cất. Thuật ngữ “dung dịch” được sử dụng trong tiêu chuẩn này được hiểu là “dung dịch dạng nước”.

Theo đó, vì phương pháp được mô tả trong Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13846:2023 không phải là phép phân tích, mà là đếm số lượng tế bào thực vật cụ thể (các hạt phấn hoa), nên không có các yêu cầu về độ tinh khiết cụ thể được quy định đối với thuốc thử được sử dụng, trừ nước phải là nước cất. Thuật ngữ “dung dịch” được sử dụng trong tiêu chuẩn này được hiểu là “dung dịch dạng nước”.

Tiến hành xác định hàm lượng phấn hoa tương đối của mật ong thế nào? Thiết bị, dụng cụ gì được sử dụng? (hình từ internet)

Những thiết bị, dụng cụ nào được dùng để xác định hàm lượng phấn hoa tương đối của mật ong?

Căn cứ Mục 5 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13846:2023 về Mật ong - Xác định hàm lượng phấn hoa tương đối quy định những thiết bị sau được sử dụng để xác định hàm lượng phấn hóa tương đối của mật ong:

- Rây, bằng thép không gỉ, cỡ lỗ 0,50 mm.

- Máy ly tâm, có thể ly tâm ở gia tốc 1000 g.

- Ống ly tâm hình côn, dung tích danh nghĩa nhỏ nhất là 40 ml.

- Máy lắc ống nghiệm.

- Kính hiển vi, có độ phóng đại từ 320 lần đến 1 000 lần.

- Lam kính, kích thước 76 mm x 26 mm.

- Phiến kính, kích thước 22 mm x 22 mm.

- Bếp điện.

- Pipet Pasteur, bằng nhựa dùng một lần, dung tích danh nghĩa 1 ml.

- Thìa dàn mẫu.

- Buồng đếm phấn hoa.

- Nồi cách thủy, có thể duy trì được nhiệt độ không quá 40 °C.

- Giấy thấm.

Việc xác định hàm lượng phấn hoa tương đối của mật ong được thực hiện ra sao?

Căn cứ Mục 7 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13846:2023 về Mật ong - Xác định hàm lượng phấn hoa tương đối có đề cập về việc xác định hàm lượng phấn hoa tương đối của mật ong được thực hiện như sau:

Chuẩn bị mẫu thử

- Mật ong dạng lỏng hoặc mật ong bị kết tinh không có tạp chất

Đồng hóa mẫu phòng thử nghiệm bằng cách khuấy mạnh (ít nhất 3 min). Cần đảm bảo mẫu càng lẫn ít không khí càng tốt, đặc biệt nếu mẫu được dùng tiếp để xác định hydroxymetylfurfural (HMF).

- Mật ong dạng lỏng hoặc mật ong bị kết tinh có tạp chất

Sau khi loại bỏ các tạp chất thô, khuấy mẫu phòng thử nghiệm ở nhiệt độ phòng cho đến khi đồng nhất rồi lọc qua rây (5.1). Dùng thìa trong trường hợp mẫu bị kết tinh.

- Mật ong bánh tổ

Mở nắp vít nếu các lỗ trên bánh tổ vẫn đóng. Dùng rây (5.1), tách toàn bộ mật ong ra khỏi bánh tổ mà không cần làm nóng.

Chuẩn bị phần mẫu thử

- Cân 10 g mẫu thử đã chuẩn bị (xem 7.1) cho vào ống ly tâm (5.3). Thêm 20 ml nước cất lạnh hoặc nước cất ở nhiệt độ không quá 40 °C vào ống để hòa tan mẫu.

Dùng máy ly tâm (5.2) ly tâm dung dịch ở gia tốc 1 000 g trong 10 min, sau đó rót bỏ lớp nổi phía trên và thêm 20 ml nước cất để hòa tan hết các tinh thể đường trong mẫu. Dùng thìa (5.10) hoặc pipet Pasteur (5.9) để khuấy hỗn hợp, khi thực hiện thao tác này để đầu thìa chạm vào đáy ống ly tâm. Sau đó ly tâm ở gia tốc 1 000 g trong 5 min.

Gạn lớp nổi phía trên, giữ ống ly tâm nghiêng xuống để chất lỏng còn lại chảy ra giấy thấm (5.13) càng nhiều càng tốt.

Bật nóng bếp điện (5.8) đến 40 °C và hóa lỏng glycerol gelatin (4.2) làm môi trường nhúng bằng cách làm nóng trong nồi cách thủy (5.12) ờ nhiệt độ không quá 40 °C hoặc trên bếp điện. Làm nóng trước các lam kính (5.6) trên bếp điện.

- Dùng pipet Pasteur (5.9) khuấy kỹ cặn. Sử dụng pipet để chuyển cặn sang lam kính (5.6) và dàn cặn trên diện tích 22 mm x 22 mm bằng thìa (5.10).

CHÚ THÍCH: 22 mm gần bằng chiều rộng của lam kính và nên đánh dấu diện tích dàn cặn bằng bút chống thấm nước hoặc bằng khuôn.

Để lam kính trên bếp điện trong tối đa 1 h đến khi lớp cặn khô hoàn toàn.

Sau khi làm nóng sơ bộ phiến kính trên bếp điện, nhỏ một giọt glycerol gelatin lên phiến kính để cố định phấn hoa, sau đó đậy phiến kính lên trên lớp cặn khô, thực hiện thao tác chậm để tránh tạo bọt khí.

Không nhỏ giọt gelatin glycerol trực tiếp lên lớp cặn khô.

Để mẫu trên bếp điện trong 5 min để đảm bảo glycerol gelatin phân bố tốt và phấn hoa trương nở tối đa. Để gelatin đông lại trước khi bắt đầu kiểm tra bằng kính hiển vi (5.5).

- Có thể thay thế quy trình mô tả trong 7.2.2 như sau: hòa tan lại cặn trong 1 ml nước cất. Dùng pipet khuấy cặn, lấy 0,5 ml và dàn đều lên lam kính. Dàn thêm 0,3 ml và sau đó là 0,2 ml cặn trên các phiến kính riêng rẽ. Sử dụng mẫu cặn thứ nhất (0,5 ml) để phân tích phấn hoa thông thường, mẫu cặn thứ hai (0,3 ml) để phân tích phấn hoa trong trường hợp mật ong giàu phấn hoa và mẫu cặn thứ ba (0,2 ml) để đếm nấm men và đếm phấn hoa trong trường hợp mật ong rất giàu phấn hoa. Quy trình này giúp xác định hàm lượng phấn hoa tuyệt đối.

Quy trình tiếp theo được nêu trong 7.2.2.

Đếm phấn hoa

Chọn độ phóng đại để đếm số hạt phấn hoa có thể nhìn thấy trong từng trường quan sát. Kiểm tra sơ bộ để xác định các loài phấn hoa có mặt trong mẫu dựa vào kích thước, hình dạng và màu sắc của hạt phấn. Sau đó, xác định số hạt phấn hoa của các loài thực vật đích bằng cách đếm ít nhất 500 hạt phấn hoa theo từng lượng 100 hạt. Nếu kết quả dao động thì tăng số hạt được đếm. Phân bố các trường quan sát và thống nhất các hướng đếm trên toàn bộ mẫu.

Sử dụng bảng trong Hình 1 đếm số hạt phấn hoa để thu được kết quả đại diện.

Phân bố các điểm dừng đếm càng đồng đều càng tốt trên toàn bộ chiều rộng, ở đây là: trên một hàng cặn. Sử dụng buồng đếm (5.11), đếm 100 hạt phấn hoa trong mỗi hàng của năm hàng được phân bố đều trên lớp cặn như trong Hình 1 để có tổng số đếm là 500. Để có được tổng số đếm là 1 000, cần chèn thêm năm hàng giữa năm hàng đầu tiên. Không đếm hạt phấn ong.

Khoảng thời gian số lần dừng đếm được thiết lập phụ thuộc vào hàm lượng phấn hoa của mật ong, ở đây là: mật độ của phấn hoa trong mẫu và kích thước trường quan sát của kính hiển vi. Trong trường hợp mật ong rất ít phấn hoa, có thể cần đếm liên tục không dừng.

Với điều kiện số lượng ổn định, chỉ cần đếm 500 hạt phấn hoa. Báo cáo kết quả theo phần trăm.