Tiêu chuẩn xác định thất bại điều trị bệnh lậu là gì? Khi xác định thất bại điều trị thì sử dụng phác đồ thế nào?

Nội dung chính

• Việc chẩn đoán xác định bệnh lậu được quy định thế nào?
• Tiêu chuẩn xác định thất bại điều trị bệnh lậu là gì?
• Khi xác định thất bại điều trị bệnh lậu thì sử dụng phác đồ thế nào?

Việc chẩn đoán xác định bệnh lậu được quy định thế nào?

Các bước chẩn đoán xác định bệnh lậu được quy định tại tiểu mục 2.3 Mục 2 Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh Lậu ban hành kèm theo Quyết định 5165/QĐ-BYT năm 2021 như sau:

CHẨN ĐOÁN BỆNH LẬU

...

2.3. Chẩn đoán bệnh lậu

2.3.1. Chẩn đoán xác định

- Lâm sàng:

+ Tiết dịch hoặc mủ ở niệu đạo/âm đạo, kèm tiểu buốt.

+ Có tiền sử quan hệ tình dục không an toàn.

- Xét nghiệm:

+ Nhuộm Gram (bệnh phẩm dịch niệu đạo hoặc cổ tử cung) thấy song cầu Gram âm nằm trong và ngoài bạch cầu đa nhân trung tính. Nếu nhuộm Gram âm tính cần thêm ít nhất một trong hai xét nghiệm nuôi cấy hoặc xét nghiệm khuếch đại axit nucleic để khẳng định chẩn đoán.

+ Nuôi cấy: tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán lậu.

+ Xét nghiệm khuếch đại axit nucleic.

- Tại cơ sở không có đủ điều kiện xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị có thể dựa vào lâm sàng. Tại cơ sở có điều kiện, chẩn đoán dựa vào lâm sàng và các xét nghiệm.

2.3.2. Chẩn đoán phân biệt

- Lậu sinh dục:

+ Nhiễm Chlamydia trachomatis

+ Trùng roi âm đạo (Trichomonas vaginalis)

+ Nấm Candida âm hộ - âm đạo

+ Viêm niệu đạo-sinh dục do Ureaplasma, Mycoplasma.

+ Viêm niệu đạo, âm đạo do các căn nguyên khác: nhiễm khuẩn (E. coli, liên cầu nhóm A, Proteus,…) hoặc không do nhiễm khuẩn (chấn thương, viêm da tiếp xúc kích ứng, các bệnh viêm hệ thống như Behcet,…).

- Lậu hậu môn trực tràng: chẩn đoán phân biệt với viêm trực tràng do các nguyên nhân khác như Chlamydia trachomatis, Herpes simplex, nấm… và các viêm trực tràng hậu môn không do nhiễm trùng.

- Lậu hầu họng: chẩn đoán phân biệt với viêm họng do nguyên nhân khác như liên cầu nhóm A, Mycoplasma, Chlamydia trachomatis, viêm họng do vi rút…

- Viêm kết mạc mắt do lậu ở trẻ sơ sinh: chẩn đoán phân biệt với viêm kết mạc sơ sinh do nguyên nhân khác như tụ cầu, phế cầu, Haemophilus influenzae…

Theo quy định trên, việc chẩn đoán xác định bệnh lậu được thực hiện như sau:

- Lâm sàng:

+ Tiết dịch hoặc mủ ở niệu đạo/âm đạo, kèm tiểu buốt.

+ Có tiền sử quan hệ tình dục không an toàn.

- Xét nghiệm:

+ Nhuộm Gram (bệnh phẩm dịch niệu đạo hoặc cổ tử cung) thấy song cầu Gram âm nằm trong và ngoài bạch cầu đa nhân trung tính. Nếu nhuộm Gram âm tính cần thêm ít nhất một trong hai xét nghiệm nuôi cấy hoặc xét nghiệm khuếch đại axit nucleic để khẳng định chẩn đoán.

+ Nuôi cấy: tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán lậu.

+ Xét nghiệm khuếch đại axit nucleic.

- Tại cơ sở không có đủ điều kiện xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị có thể dựa vào lâm sàng. Tại cơ sở có điều kiện, chẩn đoán dựa vào lâm sàng và các xét nghiệm.

Bệnh lậu (Hình từ Internet)

Tiêu chuẩn xác định thất bại điều trị bệnh lậu là gì?

Việc xác định thất bại điều trị bệnh lậu dựa trên những tiêu chuẩn được quy định tại tiết 3.2.3 tiểu mục 3.2 Mục 3 Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh Lậu ban hành kèm theo Quyết định 5165/QĐ-BYT năm 2021 như sau:

ĐIỀU TRỊ BỆNH LẬU

...

3.2. Điều trị cụ thể

...

3.2.3. Thất bại điều trị

a) Cần phân biệt thất bại điều trị với tái nhiễm. Xác định thất bại điều trị khi có một trong các tiêu chuẩn sau:

- Không giảm triệu chứng sau 3-5 ngày điều trị mặc dù không quan hệ tình dục.

- Nuôi cấy dương tính sau ≥ 3 ngày điều trị hoặc PCR dương tính sau ≥ 7 ngày điều trị mặc dù không quan hệ tình dục.

- Nuôi cấy dương tính và có giảm nhạy cảm các kháng sinh cephalosporin trên kháng sinh đồ, bất kể có quan hệ tình dục lại hay không.

...

Theo đó,thất bại điều trị bệnh lậu được xác định khi có một trong các tiêu chuẩn được quy định tại tiết 3.2.3 tiểu mục 3.2 Mục 3 nêu trên.

Khi xác định thất bại điều trị bệnh lậu thì sử dụng phác đồ thế nào?

Việc sử dụng phác đồ khi xác định thất bại điều trị bệnh lậu được quy định tại tiết 3.2.3 tiểu mục 3.2 Mục 3 Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh Lậu ban hành kèm theo Quyết định 5165/QĐ-BYT năm 2021 như sau:

ĐIỀU TRỊ BỆNH LẬU

...

3.2. Điều trị cụ thể

...

3.2.3. Thất bại điều trị

...

b) Khi xác định thất bại điều trị, sử dụng phác đồ sau:

- Nếu đã được điều trị theo phác đồ được quy định trong hướng dẫn này (mục 3.2.1 và 3.2.2) thì chọn một trong các phác đồ sau:

+ Ceftriaxon 500 mg, tiêm bắp liều duy nhất và azithromycin 2 g, uống liều duy nhất

+ Cefixim 800 mg, uống liều duy nhất và azithromycin 2 g, uống liều duy nhất

+ Gentamicin 240 mg, tiêm bắp liều duy nhất và azithromycin 2 g, uống liều duy nhất

+ Spectinomycin 2 g, tiêm bắp liều duy nhất (nếu không phải là nhiễm trùng hầu họng) và azithromycin 2 g, uống liều duy nhất.

- Nếu đã điều trị nhưng không theo phác đồ được quy định trong hướng dẫn này (mục 3.2.1 và 3.2.2) thì điều trị lại theo hướng dẫn tại mục 3.2.1 và 3.2.2

- Nếu thất bại điều trị và có kháng sinh đồ, điều trị lại dựa vào kết quả kháng sinh đồ.

- Nếu nghi ngờ tái nhiễm, điều trị lại theo mục 3.2.1, 3.2.2 và điều trị cho bạn tình.

...

Như vậy, việc sử dụng phác đồ khi xác định thất bại điều trị bệnh lậu được quy định tại tiết 3.2.3 tiểu mục 3.2 Mục 3 nêu trên.