Trách nhiệm của Kiểm sát viên trong tố tụng hình sự khi phát hiện người giám định thuộc trường hợp phải từ chối hoặc bị thay đổi theo quy định là gì?

Nội dung chính

• Người giám định trong tố tụng hình sự là ai? Quyền và nghĩa vụ của người giám định được quy định như thế nào?
• Trong vụ án hình sự người giám định có thể đồng thời là người thân thích của bị hại không?
• Trách nhiệm của Kiểm sát viên khi phát hiện người giám định thuộc trường hợp phải từ chối hoặc bị thay đổi theo quy định là gì?

Người giám định trong tố tụng hình sự là ai? Quyền và nghĩa vụ của người giám định được quy định như thế nào?

Người giám định trong tố tụng hình sự là ai? Quyền và nghĩa vụ của người giám định được quy định như thế nào? (hình từ Internet)

Căn cứ khoản 1 Điều 68 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định như sau:

Người giám định

1. Người giám định là người có kiến thức chuyên môn về lĩnh vực cần giám định, được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu, người tham gia tố tụng yêu cầu giám định theo quy định của pháp luật.

Theo quy định này, người giám định cần đáp ứng các điều kiện cơ bản sau:

- Là người có kiến thức chuyên môn về lĩnh vực cần giám định;

- Được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu, người tham gia tố tụng yêu cầu giám định theo quy định của pháp luật.

Quyền của người giám định được quy định tại khoản 2 Điều 68 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 bao gồm các quyền sau:

(1) Tìm hiểu tài liệu của vụ án có liên quan đến đối tượng phải giám định;

(2) Yêu cầu cơ quan trưng cầu, người tham gia tố tụng yêu cầu giám định cung cấp tài liệu cần thiết cho việc kết luận;

(3) Tham dự vào việc hỏi cung, lấy lời khai và đặt câu hỏi về những vấn đề có liên quan đến đối tượng giám định;

(4) Từ chối thực hiện giám định trong trường hợp thời gian không đủ để tiến hành giám định, các tài liệu cung cấp không đủ hoặc không có giá trị để kết luận, nội dung yêu cầu giám định vượt quá phạm vi hiểu biết chuyên môn của mình;

(5) Ghi riêng ý kiến của mình vào bản kết luận chung nếu không thống nhất với kết luận chung trong trường hợp giám định do tập thể giám định tiến hành;

(6) Các quyền khác theo quy định của Luật giám định tư pháp.

Nghĩa vụ của người giám định được quy định tại khoản 3 Điều 68 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 bao gồm các nghĩa vụ sau:

(1) Có mặt theo giấy triệu tập của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

(2) Giữ bí mật điều tra mà mình biết được khi thực hiện giám định;

(3) Các nghĩa vụ khác theo quy định của Luật giám định tư pháp.

Trong vụ án hình sự người giám định có thể đồng thời là người thân thích của bị hại không?

Căn cứ khoản 5 Điều 68 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về các trường hợp người giám định phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi như sau:

Người giám định

5. Người giám định phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi khi thuộc một trong các trường hợp sau:

a) Đồng thời là bị hại, đương sự; là người đại diện, người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo;

b) Đã tham gia với tư cách là người bào chữa, người làm chứng, người phiên dịch, người dịch thuật, người định giá tài sản trong vụ án đó;

c) Đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó.

Như vậy, trong vụ án hình sự người giám định không thể đồng thời là người thân thích của bị hại vì điều này sẽ không đảm bảo tính khách quan, công bằng trong quá trình thực hiện giám định.

Trách nhiệm của Kiểm sát viên khi phát hiện người giám định thuộc trường hợp phải từ chối hoặc bị thay đổi theo quy định là gì?

Căn cứ khoản 2 Điều 36 Quy chế công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc khởi tố, điều tra và truy tố ban hành kèm theo Quyết định 111/QĐ-VKSTC năm 2020 quy định như sau:

Thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giám định

2. Nếu thấy nội dung kết luận giám định chưa rõ, chưa đầy đủ hoặc phát sinh những vấn đề mới cần phải giám định liên quan đến các tình tiết của vụ án, vụ việc đã được kết luận trước đó, thì Kiểm sát viên phải kịp thời báo cáo, đề xuất lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện ra văn bản yêu cầu Cơ quan có thẩm quyền điều tra trưng cầu giám định bổ sung theo quy định tại Điều 210 Bộ luật Tố tụng hình sự.

Nếu thấy nghi ngờ kết luận giám định lần đầu không chính xác hoặc có sự khác nhau giữa kết luận giám định lần đầu và kết luận giám định lại về cùng một nội dung giám định thì Kiểm sát viên báo cáo, đề xuất lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện ra văn bản yêu cầu Cơ quan có thẩm quyền điều tra trưng cầu giám định lại hoặc giám định lại lần thứ hai theo quy định tại Điều 211 Bộ luật Tố tụng hình sự.

Nếu thấy cần làm sáng tỏ nội dung kết luận giám định thì Kiểm sát viên báo cáo, đề xuất lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện yêu cầu Cơ quan có thẩm quyền điều tra để yêu cầu tổ chức, cá nhân đã tiến hành giám định giải thích kết luận giám định, hỏi thêm người giám định về những tình tiết cần thiết theo quy định tại Điều 213 Bộ luật Tố tụng hình sự.

Nếu phát hiện người giám định thuộc trường hợp phải từ chối hoặc bị thay đổi theo quy định tại khoản 5 Điều 68 Bộ luật Tố tụng hình sự thì Kiểm sát viên báo cáo, đề xuất lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện ra văn bản yêu cầu Cơ quan có thẩm quyền điều tra trưng cầu giám định thay đổi người giám định.

Chiếu theo quy định này, khi phát hiện người giám định thuộc trường hợp phải từ chối hoặc bị thay đổi theo quy định thì Kiểm sát viên có trách nhiệm báo cáo, đề xuất lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện ra văn bản yêu cầu Cơ quan có thẩm quyền điều tra trưng cầu giám định thay đổi người giám định.