Việc cấm, ngăn cản trẻ nhỏ gặp gỡ người thân trong gia đình có vi phạm hay không? Quyền và bổn phận của trẻ em đảm bảo thực hiện theo những nguyên tắc nào?

Nội dung chính

• Trẻ em được định nghĩa như thế nào?
• Quyền và bổn phận của trẻ em đảm bảo thực hiện theo những nguyên tắc nào?
• Những hành vi nào bị nghiêm cấm liên quan đến quyền và bổn phận của trẻ em?
• Bổn phận của trẻ em đối với gia đình là gì?

Trẻ em được định nghĩa như thế nào?

Điều 1 Luật Trẻ em 2016 nêu khái niệm về trẻ em như sau:

" Trẻ em là người dưới 16 tuổi."

Quyền và bổn phận của trẻ em đảm bảo thực hiện theo những nguyên tắc nào?

Theo Điều 5 Luật Trẻ em 2016, nguyên tắc bảo đảm thực hiện quyền và bổn phận của trẻ em như sau:

- Bảo đảm để trẻ em thực hiện được đầy đủ quyền và bổn phận của mình.

- Không phân biệt đối xử với trẻ em.

- Bảo đảm lợi ích tốt nhất của trẻ em trong các quyết định liên quan đến trẻ em.

- Tôn trọng, lắng nghe, xem xét, phản hồi ý kiến, nguyện vọng của trẻ em.

- Khi xây dựng chính sách, pháp luật tác động đến trẻ em, phải xem xét ý kiến của trẻ em và của các cơ quan, tổ chức có liên quan; bảo đảm lồng ghép các mục tiêu, chỉ tiêu về trẻ em trong quy hoạch có liên quan theo quy định của pháp luật về quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội quốc gia, ngành và địa phương (được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 11 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 Luật liên quan đến quy hoạch 2018).

Những hành vi nào bị nghiêm cấm liên quan đến quyền và bổn phận của trẻ em?

Ngăn cấm trẻ nhỏ gặp gỡ người thân trong gia đình

Các hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến trẻ em được định tại Điều 6 Luật Trẻ em 2016 bao gồm:

- Tước đoạt quyền sống của trẻ em.

- Bỏ rơi, bỏ mặc, mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em.

- Xâm hại tình dục, bạo lực, lạm dụng, bóc lột trẻ em.

- Tổ chức, hỗ trợ, xúi giục, ép buộc trẻ em tảo hôn.

- Sử dụng, rủ rê, xúi giục, kích động, lợi dụng, lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc trẻ em thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác.

- Cản trở trẻ em thực hiện quyền và bổn phận của mình.

- Không cung cấp hoặc che giấu, ngăn cản việc cung cấp thông tin về trẻ em bị xâm hại hoặc trẻ em có nguy cơ bị bóc lột, bị bạo lực cho gia đình, cơ sở giáo dục, cơ quan, cá nhân có thẩm quyền.

- Kỳ thị, phân biệt đối xử với trẻ em vì đặc Điểm cá nhân, hoàn cảnh gia đình, giới tính, dân tộc, quốc tịch, tín ngưỡng, tôn giáo của trẻ em.

- Bán cho trẻ em hoặc cho trẻ em sử dụng rượu, bia, thuốc lá và chất gây nghiện, chất kích thích khác, thực phẩm không bảo đảm an toàn, có hại cho trẻ em.

- Cung cấp dịch vụ Internet và các dịch vụ khác; sản xuất, sao chép, lưu hành, vận hành, phát tán, sở hữu, vận chuyển, tàng trữ, kinh doanh xuất bản phẩm, đồ chơi, trò chơi và những sản phẩm khác phục vụ đối tượng trẻ em nhưng có nội dung ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của trẻ em.

- Công bố, tiết lộ thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em mà không được sự đồng ý của trẻ em từ đủ 07 tuổi trở lên và của cha, mẹ, người giám hộ của trẻ em.

- Lợi dụng việc nhận chăm sóc thay thế trẻ em để xâm hại trẻ em; lợi dụng chế độ, chính sách của Nhà nước và sự hỗ trợ, giúp đỡ của tổ chức, cá nhân dành cho trẻ em để trục lợi.

- Đặt cơ sở dịch vụ, cơ sở sản xuất, kho chứa hàng hóa gây ô nhiễm môi trường, độc hại, có nguy cơ trực tiếp phát sinh cháy, nổ gần cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em, cơ sở giáo dục, y tế, văn hoá, Điểm vui chơi, giải trí của trẻ em hoặc đặt cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em, cơ sở giáo dục, y tế, văn hóa, Điểm vui chơi, giải trí của trẻ em gần cơ sở dịch vụ, cơ sở sản xuất, kho chứa hàng hóa gây ô nhiễm môi trường, độc hại, có nguy cơ trực tiếp phát sinh cháy, nổ.

- Lấn chiếm, sử dụng cơ sở hạ tầng dành cho việc học tập, vui chơi, giải trí và hoạt động dịch vụ bảo vệ trẻ em sai mục đích hoặc trái quy định của pháp luật.

- Từ chối, không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, không kịp thời việc hỗ trợ, can thiệp, điều trị trẻ em có nguy cơ hoặc đang trong tình trạng nguy hiểm, bị tổn hại thân thể, danh dự, nhân phẩm.

Đối chiếu với vấn đề của chị thì việc trẻ nhỏ 8 tuổi gặp gỡ các thành viên khác trong gia đình, dòng họ để thể hiện sự yêu thương, quan tâm, chia sẻ tình cảm là đúng theo bổn phận. Vậy nên bố cháu không được quyền ngăn cản cháu thực hiện bổn phận. Nếu ngăn cản là vi phạm điều cấm theo quy định tại khoản 6 Điều 6 nêu trên. 

Bổn phận của trẻ em đối với gia đình là gì?

Tại Điều 37 Luật Trẻ em 2016 quy định về bổn phận của trẻ em đối với gia đình:

- Kính trọng, lễ phép, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ; yêu thương, quan tâm, chia sẻ tình cảm, nguyện vọng với cha mẹ và các thành viên trong gia đình, dòng họ.

- Học tập, rèn luyện, giữ gìn nề nếp gia đình, phụ giúp cha mẹ và các thành viên trong gia đình những công việc phù hợp với độ tuổi, giới tính và sự phát triển của trẻ em.

Căn cứ theo quy định trên, trẻ em dưới 16 tuổi được đảm bảo thực hiện quyền và bổn phận của mình, nghiêm cấm các hành vi cản trở trẻ em thực hiện quyền và bổn phận. Trong đó, trẻ em có bổn phận “yêu thương, quan tâm, chia sẻ tình cảm, nguyện vọng với cha mẹ và các thành viên trong gia đình, dòng họ”.