Việc phân tích phương pháp huỳnh quang tia X để xác định hàm lượng vàng được thực hiện theo nguyên lý nào?

Nội dung chính

• Việc phân tích phương pháp huỳnh quang tia X để xác định hàm lượng vàng được thực hiện theo nguyên lý nào?
• Thiết bị huỳnh quang tia X để xác định hàm lượng vàng phải đáp ứng các yêu cầu nào?
• Báo cáo thử nghiệm phương pháp huỳnh quang tia X để xác định hàm lượng vàng phải có các thông tin nào?

Việc phân tích phương pháp huỳnh quang tia X để xác định hàm lượng vàng được thực hiện theo nguyên lý nào?

Việc phân tích phương pháp huỳnh quang tia X để xác định hàm lượng vàng được thực hiện theo nguyên lý tại Mục 2 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7055:2014 như sau:

Nguyên lý của phương pháp

Khi bị tác động bởi một chùm bức xạ tia X (bức xạ sơ cấp) có năng lượng thích hợp từ ống phát xạ tia X hoặc từ nguồn đồng vị phóng xạ, các điện tử của lớp trong (lớp K, L, M) của các nguyên tố có trên bề mặt mẫu bị kích thích lên trạng thái năng lượng cao hơn. Khi trở về trạng thái cơ bản ban đầu sẽ phát ra bức xạ tia X thứ cấp (bức xạ huỳnh quang đặc trưng) với năng lượng và bước sóng đặc trưng cho mỗi nguyên tố và cường độ của bức xạ tia X thứ cấp tỷ lệ với mật độ (hàm lượng) của nguyên tố đó.

Bằng cách xác định cường độ bức xạ của tia X thứ cấp theo bước sóng đặc trưng [Huỳnh quang tia X phân tán theo bước sóng (WD-XRF)] hoặc theo mức năng lượng đặc trưng [Huỳnh quang tia X phân tán theo năng lượng (ED-XRF)], tương ứng với nguyên tố cần phân tích để xác định hàm lượng của nguyên tố đó.

Việc phân tích theo nguyên lý phân tán theo bước sóng (WD-XRF) hoặc phân tán theo năng lượng (ED-XRF) được thực hiện nhờ cấu trúc, hệ thống quang học và đầu dò của thiết bị phân tích tương ứng.

Như vậy, theo quy định trên thì việc phân tích phương pháp huỳnh quang tia X để xác định hàm lượng vàng được thực hiện theo nguyên lý phân tán theo bước sóng (WD-XRF) hoặc phân tán theo năng lượng (ED-XRF) được thực hiện nhờ cấu trúc, hệ thống quang học và đầu dò của thiết bị phân tích tương ứng.

Việc phân tích phương pháp huỳnh quang tia X để xác định hàm lượng vàng được thực hiện theo nguyên lý nào? (Hình từ Internet)

Thiết bị huỳnh quang tia X để xác định hàm lượng vàng phải đáp ứng các yêu cầu nào?

Thiết bị huỳnh quang tia X để xác định hàm lượng vàng phải đáp ứng các yêu cầu được quy định tại tiểu mục 3.3 Mục 3 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7055:2014 như sau:

- Có kích thước phân tích (được xác định bởi hệ thống quang học của thiết bị phân tích) phù hợp với kích thước của mẫu hay phần mẫu cần phân tích.

- Sử dụng đường chuẩn phân tích được xây dựng với khoảng hàm lượng phù hợp với hàm lượng vàng trên mẫu cần xác định.

- Có giới hạn sai số không lớn hơn 1/2 giới hạn sai số cho phép của kết quả thử nghiệm xác định hàm lượng vàng quy định tại Điều 6 khi mẫu thử có bề mặt ở vị trí cần phân tích phẳng, nhẵn, đồng nhất và không có lỗ xốp hay khuyết tật khác, diện tích vùng mẫu cần phân tích phải lớn hơn đường kính cửa sổ giới hạn chùm bức xạ tia X từ ống phát theo thiết kế của thiết bị phân tích.

- Đường chuẩn phân tích của thiết bị có thể hiệu chỉnh, cập nhật được hoặc trực tiếp hoặc qua máy tính kết nối với thiết bị. Đường chuẩn phân tích sử dụng phải được hiệu chỉnh và/hoặc kiểm tra với mẫu chuẩn hàm lượng vàng (quy định tại 3.4) trước khi thực hiện phân tích mẫu theo đúng hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất.

Sử dụng tối thiểu 03 mẫu chuẩn với giá trị hàm lượng vàng (Au) danh định đủ để xây dựng đường chuẩn phân tích phủ toàn bộ khoảng hàm lượng vàng trong mẫu cần xác định. Sử dụng mẫu chuẩn có hàm lượng vàng danh định với nền mẫu tương tự như mẫu cần phân tích để kiểm tra thiết bị trước khi tiến hành.

- Kết quả phân tích phải được lưu lại trong máy tính kết nối với thiết bị hoặc được gắn trong thiết bị và có thể truy cập, trích xuất để xử lý.

Báo cáo thử nghiệm phương pháp huỳnh quang tia X để xác định hàm lượng vàng phải có các thông tin nào?

Báo cáo thử nghiệm phương pháp huỳnh quang tia X để xác định hàm lượng vàng phải có các thông tin được quy định tại Mục 7 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7055:2014 như sau:

- Thông tin về mẫu: tên mẫu, số lượng, khối lượng từng mẫu (bao gồm khối lượng của đá hoặc vật liệu không phải là vàng đính trên mẫu), ngày nhận mẫu, hình dạng mẫu (nên mô tả bằng hình ảnh).

- Phương pháp thử nghiệm, viện dẫn TCVN 7055:2014.

- Người chịu trách nhiệm (tên, chữ ký người thực hiện và người quản lý phòng thử nghiệm).

- Ngày tháng năm thử nghiệm.

- Thiết bị thử nghiệm (tên và kiểu loại thiết bị).

- Kết quả xác định hàm lượng vàng:

+ Hàm lượng vàng trên bề mặt mẫu tính bằng phần trăm khối lượng theo 5.3 hoặc 5.4;

+ Hình ảnh mô tả chi tiết về mẫu hoặc vị trí phân tích (nếu có).

- Khối lượng mẫu sau khi thử nghiệm (nếu mẫu không còn nguyên trạng).

- Bất kỳ sai khác nào (nếu có) so với phương pháp được quy định trong tiêu chuẩn này hoặc các vấn đề bất thường phát hiện trong quá trình xác định.