Yêu cầu người khác phải đóng tiền để tham gia kinh doanh theo phương thức đa cấp có vi phạm quy định của pháp luật không?

Nội dung chính

• Hoạt động kinh doanh có nhiều người tham gia và chia thành nhiều cấp có được xem là kinh doanh theo phương thức đa cấp không?
• Kinh doanh đồ bảo hộ y tế theo phương thức đa cấp có hợp pháp không?
• Yêu cầu người khác phải đóng tiền để tham gia kinh doanh theo phương thức đa cấp có vi phạm quy định của pháp luật không?

Hoạt động kinh doanh có nhiều người tham gia và chia thành nhiều cấp có được xem là kinh doanh theo phương thức đa cấp không?

Tại khoản 1 và khoản 3 Điều 3 Nghị định 40/2018/NĐ-CP có quy định cụ thể như sau:

"Điều 3. Giải thích từ ngữ

Trong Nghị định này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

1. Kinh doanh theo phương thức đa cấp là hoạt động kinh doanh sử dụng mạng lưới người tham gia gồm nhiều cấp, nhiều nhánh, trong đó, người tham gia được hưởng hoa hồng, tiền thưởng và lợi ích kinh tế khác từ kết quả kinh doanh của mình và của những người khác trong mạng lưới.

...

3. Người tham gia bán hàng đa cấp là cá nhân giao kết hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp với doanh nghiệp bán hàng đa cấp."

Theo đó, hoạt động kinh doanh sử dụng mạng lưới người tham gia gồm nhiều cấp, nhiều nhánh, trong đó, người tham gia được hưởng hoa hồng, tiền thưởng và lợi ích kinh tế khác từ kết quả kinh doanh của mình và của những người khác trong mạng lưới được xem là hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp. Cá nhân nào tham gia giao kết hợp đồng bán hàng đa cấp với doanh nghiệp bán hàng đa cấp được gọi là "người tham gia bán hàng đa cấp".

Kinh doanh theo phương thức đa cấp

Kinh doanh đồ bảo hộ y tế theo phương thức đa cấp có hợp pháp không?

Đối tượng kinh doanh theo phương thức đa cấp được quy định tại Điều 4 Nghị định 40/2018/NĐ-CP, cụ thể như sau:

"Điều 4. Đối tượng kinh doanh theo phương thức đa cấp

1. Hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp chỉ được thực hiện đối với hàng hóa. Mọi hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp với đối tượng không phải là hàng hóa đều bị cấm, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

2. Những hàng hóa sau không được kinh doanh theo phương thức đa cấp:

a) Hàng hóa là thuốc; trang thiết bị y tế; các loại thuốc thú y (bao gồm cả thuốc thú y thủy sản); thuốc bảo vệ thực vật; hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn hạn chế sử dụng và cấm sử dụng trong lĩnh vực gia dụng và y tế và các loại hóa chất nguy hiểm;

b) Sản phẩm nội dung thông tin số."

Theo đó, đồ bảo hộ y tế được xem là một loại trang thiết bị y tế, do đó thuộc nhóm hàng hóa không được kinh doanh theo phương thức đa cấp. việc kinh doanh đồ bảo hộ y tế theo phương thức đa cấp là một hành vi trái với quy định của pháp luật hiện hành.

Yêu cầu người khác phải đóng tiền để tham gia kinh doanh theo phương thức đa cấp có vi phạm quy định của pháp luật không?

Căn cứ khoản 1 Điều 5 Nghị định 40/2018/NĐ-CP quy định những hành vi bị cấm trong hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp đối với doanh nghiệp bán hàng đa cấp bao gồm:

"1. Cấm doanh nghiệp bán hàng đa cấp thực hiện những hành vi sau đây:

a) Yêu cầu người khác phải đặt cọc hoặc nộp một khoản tiền nhất định để được ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp;

b) Yêu cầu người khác phải mua một số lượng hàng hóa nhất định để được ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp;

c) Cho người tham gia bán hàng đa cấp nhận tiền hoặc lợi ích kinh tế khác từ việc giới thiệu người khác tham gia vào hoạt động bán hàng đa cấp mà không phải từ việc mua, bán hàng hóa của người được giới thiệu đó;

d) Từ chối chi trả không có lý do chính đáng các khoản hoa hồng, tiền thưởng hay lợi ích kinh tế khác mà người tham gia bán hàng đa cấp có quyền hưởng;

đ) Cung cấp thông tin gian dối về kế hoạch trả thưởng, về lợi ích của việc tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp;

e) Cung cấp thông tin gian dối, gây nhầm lẫn về tính năng, công dụng của hàng hóa hoặc hoạt động của doanh nghiệp thông qua báo cáo viên, đào tạo viên tại hội nghị, hội thảo, đào tạo hoặc thông qua tài liệu của doanh nghiệp;

g) Duy trì nhiều hơn một hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp, vị trí kinh doanh đa cấp, mã số kinh doanh đa cấp hoặc các hình thức khác tương đương đối với cùng một người tham gia bán hàng đa cấp;

h) Thực hiện khuyến mại sử dụng mạng lưới gồm nhiều cấp, nhiều nhánh mà trong đó người tham gia chương trình khuyến mại có nhiều hơn một vị trí, mã số hoặc các hình thức tương đương khác;

i) Tổ chức các hoạt động trung gian thương mại theo quy định của pháp luật thương mại nhằm phục vụ cho việc duy trì, mở rộng và phát triển mạng lưới bán hàng đa cấp;

k) Tiếp nhận hoặc chấp nhận đơn hoặc bất kỳ hình thức văn bản nào khác của người tham gia bán hàng đa cấp, trong đó, người tham gia bán hàng đa cấp tuyên bố từ bỏ một phần hoặc toàn bộ các quyền của mình theo quy định của Nghị định này hoặc cho phép doanh nghiệp không phải thực hiện nghĩa vụ đối với người tham gia bán hàng đa cấp theo quy định của Nghị định này;

l) Kinh doanh theo phương thức đa cấp đối với đối tượng không được phép theo quy định tại Điều 4 Nghị định này;

m) Không sử dụng hệ thống quản lý người tham gia bán hàng đa cấp đã đăng ký với cơ quan cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp để quản lý người tham gia bán hàng đa cấp;

n) Mua bán hoặc chuyển giao mạng lưới người tham gia bán hàng đa cấp cho doanh nghiệp khác, trừ trường hợp mua lại, hợp nhất hoặc sáp nhập doanh nghiệp.

..."

Theo đó, công ty đa cấp không được phép thu tiền của người khác để đặt cọc hoặc mua một lượng sản phẩm nhất định để tham gia bán hàng đa cấp. Công ty có hành vi vi phạm nêu trên sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại Điều 73 Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Nếu gia đình phát hiện hành vi vi phạm của công ty đa cấp có thể tố giác đến một trong các cơ quan sau: UBND cấp tỉnh, Cục Quản lý thị trường.